Η ΒΙΟΓΝΏΣΗ Α.Ε. ΣΑΣ ΕΎΧΕΤΑΙ

Το Θεραπευτικό Τσάι του Βουνού (Sideritis) Vs Επιβλαβούς Πράσινου Τσαγιού

Το Τσάι του Βουνού (Sideritis)

 

Το Θεραπευτικό Τσάι του Βουνού (Sideritis) Vs Επιβλαβούς Πράσινου Τσαγιού 

 

Το είδος του φυτού Sideritis sp. (Athoa - Clandestina - Raeseri - Scardici - Euboea - Syriaca), γνωστό ευρέως ανά την Ελλάδα με το κοινό όνομα Τσαί του Βουνού, είναι ένα θεραπευτικό βότανο με πολλές ιδιότητες.

Από τον Ιπποκράτη που το συνιστούσε ως τονωτικό λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του σε σίδηρο, μέχρι τον Διοσκουρίδη που το θεωρούσε ισχυρή ασπίδα κατά του κρυολογήματος και μέχρι σήμερα που γνωρίζουμε για την αντι-υπερτασική, αντιοξειδωτική, αντιθρομβωτική δράση του, όπως και για την πλούσια περιεκτικότητα του σε φλαβονοειδή που θωρακίζουν το κυκλοφορικό και το καρδιαγγειακό σύστημα, το Τσάι του Βουνού παραμένει το δημοφιλέστερο ελληνικό βότανο.

Το Τσάι του Βουνού ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών (Lamiaceae) και στο γένος Sideritis.

Το συναντάμε αυτοφυές στα περισσότερα ορεινά και ημιορεινά μέρη της Μεσογείου αλλά υπάρχουν αρκετά είδη του και στην Ασία.

Στην Ελλάδα το συναντάμε στις περισσότερες περιοχές, όπως:

στον Άθω, στην Πίνδο και στην Σαμοθράκη με την ονομασία Sideritis Athoa (τσάι του βουνού ή τσάι του Άθω ή Βλάχικο τσάι ή μπεττόνικα),στον Ταύγετο και στο Μαλεβού με την ονομασία Sideritis Clandestina (τσάι του βουνού, τσάι του Ταυγέτου),στον Παρνασσό και το Βελούχι με το όνομα Sideritis Raeseri (τσάι του βουνού),

στον Όλυμπο ως δυσεύρετο είδος σε υψόμετρο άνω των 1000 μέτρων, στο Πήλιο και στον Κίσσαβο, με το όνομα Sideritis Scardica (τσάι του βουνού, βότανο των θεών),στη Δίρφυ της Εύβοιας σε υψόμετρο 1000-1500 μέτρων, με το όνομα Sideritis Euboea (τσάι του βουνού , τσάι της Εύβοιας),και στα Λευκά Όρη της Κρήτης σε υψόμετρο 1300-2000 μέτρα με το όνομα Sideritis Syriaca (τσάι του βουνού, μαλοτήρα, καλοκοιμηθιά).

Αυτό είναι το ελληνικό τσάι του βουνού, ένα πλούσιο σε φυσικά αντιοξειδωτικά φυτό που δεν πρέπει να λείπει από την καθημερινότητα μας και το σπίτι μας.
Το τσάι του βουνού το πίνουμε ως αφέψημα ζεστό (ρίχνουμε βραστό νερό σε ένα με δύο κλαδάκια και αφήνουμε από 3 έως 5 λεπτά να αναδείξει το άρωμα και τις θεραπευτικές του ουσίες), ή κρύο ( αφού το αφήσουμε να γίνει ως ζεστό αφέψημα, περιμένουμε να κρυώσει λίγο και το χτυπάμε με παγάκια στο σέικερ. Σερβίρουμε σκέτο, με μέλι, ή με μέλι και λεμόνι).Το Τσάι του Βουνού είναι η ιδανική πρόταση για τις κρύες μέρες του Χειμώνα και τις ζεστές του Καλοκαιριού, ζεσταίνοντας ή φρεσκάροντας το σώμα μας και θωρακίζοντας την υγεία μας.Σε αντίθεση με το πολυδιαφημιζόμενο Πράσινο Τσάι, ένα φυτό πλούσιο σε Καφείνη ή οποία θεωρείται από την εναλλακτική θεραπευτική ως ιδαιτέρως εθιστική και επιβλαβής για τον οργανισμό, που σε συνδυασμό με τα διάφορα χημικά και παρασιτοκτόνα στα οποία εμβαπτίζεται για να φθάσει από τις χώρες της Ασίας μέχρι την Δύση, το καθιστούν μια μικρή τοξική βόμβα.Η φήμη του Πράσινου τσαγιού ωφείλεται κυρίαρχα στην παγκόσμια μηχανή προώθησης και διαφήμισης ενός επιβλαβούς (π.χ. κόλα, καπνός), άχρηστου ή μερικώς επιβλαβούς (π.χ. μαύρο τσάι, καφές) προιόντος με σκοπό το κέρδος. Οπωσδήποτε το Πράσινο τσάι περιέχει και διάφορα άλλα ωφέλιμα συστατικά που αναιρούνται όμως από τις προηγούμενες παρατηρήσεις μας. 

Πηγή: biokipos.blogspot.com

 

 Το ελληνικό τσάι του βουνού δρα κατά του Αλτσχάιμερ

Tης Ιωαννας Φωτιαδη

«Το ανώτερο τσάι προέρχεται από τα ψηλά βουνά», έλεγε μια αρχαία κινεζική παροιμία. «Τα ελληνικά βουνά» προσθέτουν σήμερα Γερμανοί επιστήμονες. Πληθαίνουν  τα δημοσιεύματα για τις θαυματουργές ιδιότητες του ελληνικού τσαγιού του βουνού στη μάχη για την καταπολέμηση της νόσου Aλτσχάιμερ, η οποία οδηγεί στον εκφυλισμό των εγκεφαλικών κυττάρων. Από τη νόσο πάσχουν 800.000 άτομα στη Γερμανία και περίπου 30 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Τα μελλοντικά, δε, σενάρια ηχούν ακόμα πιο εφιαλτικά, καθώς αυξάνουν τους δυνητικούς ασθενείς το 2050 σε περισσότερους από 110 εκατομμύρια παγκοσμίως.

Μεταξύ 150 φυτών

«Εδώ και επτά χρόνια είχαμε πειραματιστεί με 150 φυτά και βότανα από όλο τον κόσμο, την Κίνα, την Ταϊλάνδη, την Ινδονησία» διηγείται στην «Κ» ο καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Magdeburg και διευθυντής του ομώνυμου Ερευνητικού Κέντρου για Νευρολογικές Ασθένειες, Jens Pahnke. Η εικοσαμελής επιστημονική ομάδα ανέλυε τα συστατικά των φυτών και τα δοκίμαζε σε πειραματόζωα, χωρίς ωστόσο σημαντική ωφέλεια.

«Από έρευνά μας στο Ιντερνετ, μάθαμε για τις ιδιότητες του ελληνικού βοτάνου και αποφασίσαμε να το παραγγείλουμε το 2010», θυμάται ο Γερμανός καθηγητής. «Είχαμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα!» περιγράφει ο ίδιος. Συγκεκριμένα, όταν αυτό δίδεται σε ποντίκια για 25 μέρες περιορίζει τη βλάβη του εγκεφάλου σε ποσοστό περίπου 80%. Το επόμενο «καλύτερο» αποτέλεσμα είχε το συστατικό Τhiethylperazin, που όμως φτάνει το 70%. Ο 38χρονος καθηγητής, που κουράρει 1.500 ασθενείς από όλο τον κόσμο ετησίως, δοκίμασε τις ιδιότητες του τσαγιού του βουνού και στους ανθρώπους. «Πίνοντας καθημερινά τσάι για έξι μήνες, η ασθένεια υπαναχωρεί στο επίπεδο που ήταν εννέα μήνες νωρίτερα και μετά από αυτό σταθεροποιείται σημαντικά», εξηγεί. «Είχα ασθενή, που είχε πρόβλημα μνήμης και προσανατολισμού και είχε φτάσει σε σημείο που δεν μπορούσε ούτε στην τουαλέτα να πάει μόνος τους» διηγείται. «Του χορήγησα τσάι για δύο μήνες και τώρα έχει βελτιωθεί σε τέτοιο βαθμό που ετοιμάζεται να πάει διακοπές με έναν φίλο τους στις Αλπεις», τονίζει.

Προς το παρόν, ο γιατρός συνιστά να πίνουμε πολλά φλιτζάνια κρύο ή ζεστό τσάι την ημέρα. Είναι, άλλωστε, κοινός τόπος ότι όσο νωρίτερα λαμβάνει κανείς προληπτικά μέτρα για το Aλτσχάιμερ τόσο καλύτερα. «Συνήθως, φτάνει κανείς στο σημείο να μη θυμάται πώς να γυρίσει σπίτι του για να συνειδητοποιήσει ότι κάτι… “τρέχει” και να μας επισκεφθεί», επισημαίνει ο Γερμανός γιατρός «αν, όμως, είχε υποβληθεί νωρίτερα σε κάποιο σχετικό τεστ, θα είχε καλύτερη εξέλιξη η αρρώστια». Τα επόμενα δύο χρόνια η επιστημονική ομάδα του Magdeburg φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα φάρμακο από το ελληνικό τσάι (πρόκειται συγκεκριμένα για την ποικιλία “sideritis scardica” που ενδημεί κυρίως στη Μακεδονία) σε μορφή χαπιού. Τα οφέλη θα είναι πολλά, «θα είναι συμπυκνωμένο, οπότε η δράση του θα είναι ακόμα πιο αποτελεσματική, ενώ ως χάπι θα είναι πιο εύχρηστο».

Μεγάλες ποσότητες

Φυσικά, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία απαιτούνται πολύ μεγάλες ποσότητες. «Παραγγέλνουμε τόνους για να εξυπηρετήσουμε όλους τους ασθενείς», τονίζει. Ωστόσο, ο καθηγητής δε μας κρύβει ότι «έχουμε ξεκινήσει να καλλιεργούμε τσάι σε κάποιες εκτάσεις στη Βουλγαρία, που συγγενεύουν κλιματολογικά και εδαφολογικά με τα βουνά της Μακεδονίας». Και στην εύλογη απορία μας, απαντά: «Δεν είχαμε πια την οικονομική δυνατότητα να εισάγουμε από την Ελλάδα. Από τη στιγμή που έγινε αντιληπτό το έντονο ενδιαφέρον μας, η τιμή του προϊόντος αυξήθηκε 600%».

  Πηγή: kathimerini.gr το προφίλ του ερευνητή

Το υπερμαγγανικό κάλιο στη Γεωργία

Το υπερμαγγανικό κάλιο στη Γεωργία

 

 

 

Η χρήσεις του υπερμαγγανικού κάλιου στις καλλιέργειες

Το υπερμαγγανικό κάλιο έχει πολλές χρήσεις τόσο στην γεωργία όσο και αλλού. Είναι ανόργανη χημική ένωση με τύπο ΚΜη04. Είναι άλας» αποτελούμενο από κατιόντα καλίου (Κ+) και υπερμαγγανικό α\αόντα (Μη04-, Παλαιότερα ήταν γνωστό ως υπερμαγγανική ποτάσα ή ως «κρύσταλλοι του Κόντι».
Είναι ισχυρό οξειδωτικό μέσο και διαλύεται στο νερό για να δώσει έντονου ροζ ή μοβ χρώματος διαλύματα, με την εξάτμιση των οποίων απομένουν πρισματικοί μοβ-μαύροι αστραφτεροί κρύσταλλοι.

Παλιά το χρησιμοποιούσαν για να σκοτώσουν τα βακτηρίδια που προκαλούσαν τον πονόλαιμο, ως αντισηπτικό για πλύσιμο, για εκζέματα και για τις κολπίτιδες.
Είναι ιδανικό για φυτά με ευαίσθητο ριζικό σύστημα, για τον έλεγχο της μούχλας στους κήπους και για την μαύρη κηλίδα στα τριαντάφυλλα (1 γραμμάριο ανά λίτρο νερού).
Περιστασιακά ποτίσματα των ντοματιών με διάλυμα θα λειτουργήσουν ως τονωτικό βελτιώνοντας τη γεύση και το χρώμα τους. Αποστειρώνει το χώμα, απολυμαίνει και ελέγχει την ανάπτυξη μυκήτων σε δεξαμενές με ψάρια.
Η πρώτη εφαρμογή στην κηπουρική των κρυστάλλων του Condy ήταν για τον έλεγχο των ασθενειών των ριζών των λάχανων.
Διαλύουμε 4 γραμμάρια σε ένα λίτρο νερό, μαζί με 3 κουταλιές του γλυκού αλάτι. Αφού διαλυθούν, προστίθενται άλλα 9 λίτρα νερού και αν αδεύεται για να αναμειχθεί καλά. Ένα λίτρο από τα παραπάνω χύνεται σε κάθε τρύπα φύτευσης των λαχανοειδών. Το παρασκεύασμα αποστειρώνει το χώμα και μειώνει τις πιθανότητες να αναπτυχθεί κάποια από τις ασθένειες στις ρίζες τους.
Με την ίδια μέθοδο αποστειρώσουν το έδαφος σε θερμοκήπια ή σε χωράοια που καλλιεργούν κάθε χρόνο ντομάτες.
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μόνο το ήμισυ της ποσότητας του νερού, διπλασιάζοντας έτσι τη δύναμη του μίγματος. Με αυτό στη συνέχεια θα ποτιστούν 3 έως 5 τετραγωνικά μέτρα εδάφους που επιθυμούμε να αποστειρώσουμε. Το έδαφος πρέπει να είναι στον ρόγο, αλλά όχι βρεμένο πριν από την εφαρμογή. Αφήνουμε για περίπου μια εβδομάδα και στη συνέχεια, ποτίζουμε την περιοχή ελαφριά για να πιέσουμε το υπερμαγγανικό κάλιο να πάει πιο βαθιά μέσα στο έδαφος. Περίπου μια με δύο εβδομάδες πριν την πρώτη φύτευση, πλημμυρίζουμε το χωράφι για να ξεπλύνουμε τυχόν υπολείμματα. Το αποτέλεσμα είναι κατώτερο από αυτό που μας δίνει η ηλιοαπολύμανση, αλλά είναι μια κάποια λύση...
Για τον έλεγχο βρύων στους χλοοτάπητες βάλτε 5 γραμμάρια σε 3 λίτρα νερού και ψεκάστε πάνω από το βρύα
Με διάλυμα 1-2 ‰ για ψεκασμό και 4% για ριζοπότισμα μπορούμε να καταπολεμήσουμε τους μύκητες και τα βακτήρια(βακτηριακό κάψιμο/Erwinia amylovora) των φυτών, αφού είναι και απολυμαντικό.

Το Κτηνοτροφικό Μπιζέλι

 

 

Τεχνική Καλλιέργειας για το Κτηνοτροφικό Μπιζέλι (PisumSativum) | του Δημήτρη Αναγνωστόπουλου

 

1.ΕΔΑΦΟΣ

Το μπιζέλι μπορεί να προσαρμοστεί σε ποικιλία εδαφών, ωστόσο προτιμά τα γόνιμα αργιλοπηλώδη με πολύ καλή στράγγιση με pH 5,6 -7,5 (Αυγουλάς et al, 2001 and Pavek, 2012). Ωστόσο καλό θα ήταν οι τιμές του pH να περιορίζονται κάτω του 7, ο λόγος είναι ότι σε συνθήκες οξύτητας άνω του 7 το Mn είναι σε έλλειψη στο έδαφος (Μήτσιος, 2004).

H έλλειψη μαγγανίου στο έδαφος επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις  στην καλλιέργεια του μπιζελιού καθώς αναπτύσσονται κηλίδες (murshspot) στο εσωτερικό των σπόρων  (GlasscoCk and Wain, 1940). Από την άλλη σε αρκετά όξυνες συνθήκες εδάφους (4,6) σύμφωνα με τους Skrdleta et al., (1991) δραστηριότητες όπως η μείωση ακετυλενίου άρα και μείωση δράσης αζωτοδέσμευσης των αζωτοβακτηριδίων (Dilworth, 1966). Τα εδάφη που είναι πηλώδη και βαριά πρέπει να αποφεύγονται λόγω της κακής τους στράγγισης όπως και πολύ γόνιμα εδάφη διότι μπορεί να επιφέρουν πλάγιασμα του φυτού (Παπακώστα- Τασοπούλου, 2005). Χαρακτηριστικά αναφέρεται σε πείραμα  των  Jayasundara et al. (1998) όταν η υγρασία στο έδαφος είναι σε κορεσμό τότε  οι αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη της ρίζας είναι η δυσμενέστερη στο μπιζέλι σε σχέση με άλλα ψυχανθή όπως το λούπινο, την φακή, το κουκί και το ρεβίθι. Ωστόσο, από άποψη εκτίμησης αναστολής βλαστικής ανάπτυξης το μπιζέλι αντέδρασε καλύτερα σε συνθήκες κακής στράγγισης σε σχέση με τα άλλα ψυχανθή. Το έδαφος εγκατάστασης μιας καλλιέργειας μπιζελιού καλό θα ήταν να έχει αλατότητα ως 0,6 ds/m αν σκοπός μας είναι η παραγωγή σπόρου (Duzdemir et al., 2009). Συγκεκριμένα, άνω αυτής της συγκέντρωσης αναφέρονται μειώσεις 13% στην απόδοση ξηρού σπόρου για κάθε μία μονάδα αύξησης αλατότητας (Εικόνα 1).

Εικόνα 1: Συσχέτιση αλατότητας εδάφους με παραγωγή ξηρού βάρους σπόρου (Duzdemir et al., 2009).

Όσον αφορά όμως την βλαστική ανάπτυξη δεν επηρεάζεται για τιμές αλατότητας εδάφους ως και 4 ds/m(Duzdemir et al., 2009).

Εικόνα 2: Συσχέτιση αλατότητας εδάφους με βλαστική ανάπτυξη (Duzdemiretal., 2009).

Σε μια άλλη έρευνα όμως των Cokkizgin and Colkezen (2012) αναφέρεται ότι παράμετροι φυτρώματος επηρεάζονται από συγκεντρώσεις άλατος από 0,3 ds/m και άνω. Τέλος να αναφέρουμε ότι η παρουσία του αλατιού δεν είναι ιδιαίτερα τόσο τοξική για το μπιζέλι αλλά επηρεάζει το φαινόμενο της ώσμωσης καθώς με την παρουσία άλατος το φυτό δεν μπορεί να απορροφήσει νερό (Okcu et al., 2005).

Όσον αφορά σε συνθήκες ρυπασμένων εδαφών το μπιζέλι είναι πολύ ευαίσθητο και υπάρχει σημαντική αναστολή στην ανάπτυξή του όταν υπάρχει συγκέντρωση καδμίου. Οι περισσότερες βιβλιογραφικές πηγές κάνουν λόγο για όριο ανοχής καδμίου στα 0,50 Μm (Siddique et al., 2009 and Rodriquez- Serano et al. 2006). Ωστόσο αυτή η ανοχή μπορεί να διαφέρει από ποικιλία σε ποικιλία όπως φαίνεται και στην Εικόνα 3 πως έχουνε αντιδράσει δυο διαφορετικές ποικιλίες (Metwally et al., 2005). Αντίστοιχα, αρνητικές είναι οι επιπτώσεις ρυπασμένων εδαφών με αρσενικό, ψευδάργυρο και με μόλυβδο παρουσιάζοντας σημαντική αναστολή ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, τα όρια ανοχής αρσενικού στο έδαφος είναι 24 μmol, για τον μόλυβδο 1,4 mmol και για τον ψευδάργυρο 3,2 mmol (Paivoke, 2003). Συμπερασματικά, το μπιζέλι σαν φυτό από άποψη εδάφους δεν είναι τόσο ευπροσάρμοστο όσο ο βίκος και δεν προτείνεται για την αξιοποίηση περιοχών ρυπασμένων με βαρέα μέταλλα.

Εικόνα 3: Επίδραση εδαφών με κάδμιο στην ανάπτυξη του μπιζελιού (Metawally et al. 2005).

2.ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

Γενικά το μπιζέλι είναι φυτό δροσερών περιοχών. Το κτηνοτροφικό μπιζέλι είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στο κρύο καθώς έπειτα από το φύτρωμα (στους 1 με 2 ^oC)  και το πέρας της σκληραγώγησης μπορεί να αντέξει από -6 ως -16 ^oC  ανάλογα την επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας. Ωστόσο, κατά την περίοδο της άνθησης η ανοχή στο κρύο περιορίζεται στους -2 ως -3 ^oC (Αυγουλάς και άλλοι, 2001 και Παπακώστα-Τασοπούλου, 2005). Σε πειράματα εργαστηρίου που έχουν πραγματοποιηθεί το πιο ανθεκτικό στο ψύχος ψυχανθές είναι το μπιζέλι ενώ σε πειράματα πεδίου προηγούνται η φακή και το κουκί (Murray et al., 1988). Συγκεκριμένα, οι ποικιλίες που είναι ευαίσθητες στο κρύο αναγνωρίζονται μορφολογικά καθώς έχουν μεγάλα μεσογονάτια διαστήματα, υψηλή φιλική βιομάζα και συρρικνωμένους σπόρους. Αντίθετα οι υψηλές θερμοκρασίες και ιδιαίτερα την περίοδο της άνθισης μπορεί να είναι επιζήμιες για τις καλλιέργειες που προορισμό έχουν την παραγωγή σπόρου καθώς μειώνονται οι αποδόσεις (Αυγουλάς και άλλοι, 2001 και Παπακώστα-Τασοπούλου, 2005). Ακόμα, από τους 25 ως 32 ^oC  παρατηρείται αναστολή ανάπτυξης της ρίζας σύμφωνα με τους Gladish and Rost (1993) ενώ η ανθεκτικότητα του φυτού στις υψηλές θερμοκρασίες φτάνει ως και 45 ^oC (Leitch, 1916). Επιπλέον με την αύξηση της θερμοκρασίας του φύλλου (άνω των 25 ^oC  και ιδιαίτερα σημαντικά άνω των 30 ^oC) μειώνεται η φωτοσυνθετική δραστηριότητα (Haldimann and Feller, 2005 and  Sakalauskiene et al., 2009)  Επίσης, οι υψηλές θερμοκρασίες συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός σημαντικού εχθρού του μπιζελιού, του βρούχου (Sousa- Majer et al., 2004). Από την άλλη οι θερμοκρασίες από 5 ως 20 ^oCσυμβάλουν στην σοβαρή μυκητολογική ασθένεια Mycosphaerella pinodes που προσβάλει κυρίως τους λοβούς (Roger et al., 1999) αποδεικνύοντας ότι η διαχείριση των έχθρων και των ασθενειών χρειάζονται ξεχωριστή προσέγγιση.

Σύμφωνα με τους Hartmann et al. (1988) οι ιδανικές θερμοκρασίες ανάπτυξης του μπιζελιού είτε για παραγωγή σπόρου είτε για βιομάζα είναι 12 με 18 ^oCενώ ο Gashkova (2009) κάνει λόγο για ένα εύρος από 18 ως 25 ^oC  . O Gashkova (2009) αναφέρει ότι για ανάπτυξη βλαστικών οργάνων ιδανικές είναι θερμοκρασίες από 12 ως 16 ^oC, για ανάπτυξη καρποφόρων οργάνων 16 ως 20 ^oC και για ωρίμανσης των οργάνων αυτών από 16 ως 22 ^oC.

Ο Stanfield (1965) εξέτασε την επίδραση θερμοκρασιών από 4 ως 32 ^oC. Αρχικά, παρατήρησε ότι όσο αυξανόταν οι θερμοκρασίας υπήρχε αντίστοιχη αύξηση βλαστικής ανάπτυξης. Ο μεγαλύτερος ρυθμός επιμήκυνσης του φυτού παρατηρήθηκε σε θερμοκρασία ημέρας 21 ^oCκαι θερμοκρασία νύχτας 12 ^oC. Τις μεγαλύτερες αποδόσεις σε ξηρή ουσία βιομάζα τις πετυχαίνουμε για θερμοκρασίες από 15 ως 21 ^oC. Από την άλλη η απόδοση σε σπόρο μειώνεται σταδιακά σε μελέτη θερμοκρασιών από 15 ως 32 ^oC. Όσον αφορά την δράση των αζωτοβακτηρίων η μεγαλύτερη παρατηρείται στους 20 ^oC (Naeem et al., 2008).

3. ΥΓΡΑΣΙΑ

To μπιζέλι είναι ιδιαίτερα απαιτητικό σε υγρασία εδάφους λόγω κυρίως ότι είναι επιπολαιόριζο (Παπακώστα-Τασοπούλου, 2005). Ο Saha (2011) εκτίμησε σύμφωνα με το τύπο Hagreaves ότι η καλλιέργεια απαιτεί περίπου 490 mm νερού. Σύμφωνα με τον Nielssen (2001) η απόδοση σε σπόρο είναι ανάλογη του ύψους βροχής ενώ αναφέρει ότι η ρίζα του φυτού μπορεί να εκμεταλλευτεί υδάτινους πόρους ως 75 cm. Ωστόσο, σύμφωνα με τον McIntyre (1971) η επέκταση των πλευρικών ριζών εξαρτάται από την επίδραση και τη ένταση του υδατικού στρες. Σε μελέτη ανάπτυξης μπιζελιού που έκαναν σε υπόστρωμα βερμικουλίτη οι Τsuda et al. (2003) απέδειξαν ότι η ρίζα του μπιζελιού επεκτείνεται και παρουσιάζει υδροτροπισμό προ την διαθέσιμη υγρασία του εδάφους. Ωστόσο, το πείραμα εφαρμογής έγινε σε βερμικουλίτη, σε συνθήκες εδάφους το παρόν μπορεί να ισχύει σε επιφανειακές μεθόδους άρδευσης όπως η στάγδην και όχι σε μεθόδους όπου το διαθέσιμο νερό καταλήγει σε βαθύτερα στρώματα.

Η έλλειψη υγρασίας του εδάφους είναι πιο σημαντική κατά την διάρκεια της ανθοφορίας και έπειτα κατά τη διάρκεια γεμίσματος του σπόρου καθώς είναι δύο περίοδοι κρίσιμοι για την εξέλιξη της παραγωγής. Αντίθετα, σε στάδια ανάπτυξης μέχρι την ανθοφορία το μπιζέλι δεν επηρεάζει σημαντικά την τελική παραγωγή αν δεν υπάρχει επάρκεια σε νερό (Salter and Drew, 1965). Έτσι, αν δεν είναι αρδευόμενο το μπιζέλι πρέπει να αποφεύγονται περίοδοι ξηρασίας στις κρίσιμες περιόδους  (άρα σωστή στιγμή σποράς) ειδάλλως παρουσιάζεται μείωση στην παραγωγή σπόρου που μπορεί να φτάσει ως και 33% (Silimetal., 1992). Ακόμα, σε συνθήκες ξηρασίας μπορεί να έχουμε απώλειες στο 50% των ανθέων αλλά και ως το 60% των φύλλων (NunezBarios et al., 2005). Όταν δεν υπάρχει επάρκεια νερού σε ένα μέρος η επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας με ανθεκτικότητα σε ξηρασία μπορεί να δώσει λύσεις (Albino and Leone, 1993). Συγκεκριμένα ποικιλίες με μικρότερο μέγεθος φύλλου είναι πιο ανθεκτικές (Baigorri et al., 1999). Ωστόσο, ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο εμβολιασμός με ριζοβακτήρια που περιέχουν ACC (1-aminoCyclopropane-1-carboxylate) καθώς βρέθηκε ότι αυξάνουν την ανθεκτικότητα των φυτών στην ξηρασία (Zahir et al., 2008).  

Μορφολογικά οι Aguiar Netto et al. (1995) κατέληξαν ότι όσο μειώνεται η διαθέσιμη υγρασία  τόσο μικρότερα σε μέγεθος φύλλα παρουσιάζει το φυτό. Ακόμα, ο ρυθμός ανάπτυξης της επικοτύλης επιβραδύνεται σημαντικά (Sanchez et al., 2004). Όσον αφορά την αναστολή διεργασιών του φυτού όπως διαπνοή και φωτοσύνθεση αναστέλλονται σημαντικά σε περιόδους ξήρανσης καθώς αυξάνεται το κλείσιμο των στομάτων και νεκρώνεται περίπου το 25% αυτών  (Olszyk and Tibbits, 1981).

4.ΜΗΚΟΣ ΗΜΕΡΑΣ

Η επίδραση του μήκους ημέρας στο μπιζέλι εξετάζεται συνδυαστικά με την επίδραση της θερμοκρασίας. Σύμφωνα με έρευνα των Berry and Aitkin (1979), υπάρχουν ποικιλίες που είναι ανεξάρτητες φωτοπεριόδου και ποικιλίες που είναι ευαίσθητες στην φωτοπερίοδο. Από την άλλη σε έρευνες των Truong and Duthion (1993), Chetiaetal. (2005) και Poebsting et al. (1978) σημειώνεται ότι η επίδραση της φωτοπεριόδου ευνοεί την άνθηση του φυτού. Όμοια ο Dolan (1972) αναφέρει ότι το μεγάλο μήκος ημέρας και η υψηλή ένταση φωτός ευνοεί την ανάπτυξη του μπιζελιού.

5.ΛΙΠΑΝΣΗ

Το φυτό ως ψυχανθές έχει την ικανότητα να δεσμεύει το απαραίτητο άζωτο για αυτό. Καλό είναι ωστόσο όταν γίνεται για πρώτη φορά η εγκατάσταση μπιζελιού στον αγρό να γίνεται εφαρμογή ελάχιστης αζωτούχας λίπανσης. Ενδεικτικά ο Jensen (1988) παρατήρησε ότι με την προσθήκη αζώτου στην σπορά αυξήθηκε η απόδοση σε βιομάζα ενώ δεν συνέβη το ίδιο για την απόδοση σε σπόρο. Αντιδρά θετικά στην φωσφορούχα λίπανση με περίπου 2,5-6 μονάδες P το στρέμμα ενώ καλό θα ήταν 2,5 με 8 μονάδες καλίου. Δηλαδή αν έχουμε το λίπασμα 0-20-0 για να προσθέσουμε 6 μονάδες φωσφόρου χρειαζόμαστε 30 κιλά λιπάσματος (Αυγουλάς  και άλλοι, 2001 και Παπακώστα- Τασοπούλου, 2005). Οι ενδεικτικές λιπάνσεις ίσως είναι ιδανικότερες για την παραγωγή σανού ενώ αν θέλουμε παραγωγή σπόρου μπορούν να αυξηθούν οι δοσολογίες. Γενικότερα, σύμφωνα με τους Amjad et al. (2004) με την αύξηση της φωσφορούχας και καλιούχας λίπανσης αυξάνονται οι αποδόσεις σε σπόρο. Χαρακτηριστικά σε πειράματα εφαρμογής οι Ashraf et al. (2011) διαπίστωσαν ότι με 12 μονάδες P το στρέμμα σε συνδυασμό με 10 μονάδες καλίου παίρνουμε ιδιαίτερα ικανοποιητικές αποδόσεις σπόρου. Οι Υemane and Skjelvåg (2003) σύγκριναν τρεις διαφορετικέςδοσολογίες φωσφόρου, μηδενική εφαρμογή, 3 μονάδες ανά στρέμμα και 6 μονάδες. Παρατήρησαν ότι η ξηρή βιομάζα αυξάνει στατιστικά σημαντικά σε κάθε περίπτωση με την αύξηση της δοσολογίας ενώ η παραγωγή σπόρου δεν αυξάνει σημαντικά. Ακόμη, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του τελικού προϊόντος αυξήθηκαν σημαντικά με την επίδραση της εφαρμογής. Οι Gopinath et al. (2009) αναφέρουν ότι η βιολογική καλλιέργεια μπιζελιού εμφανίζει ως και 15% λιγότερη στρεμματική απόδοση σε σπόρο ενώ οι Mishra et al. (2010) αναφέρουν στατιστικά σημαντικές διαφορές σε απόδοση σπόρου και σανού επιτυγχάνουμε με την προσθήκη λιπασμάτων στο μπιζέλι. Οι Eaton and John (1971) αναφέρουν ότι η προσθήκη ασβεστίου αυξάνει το ξηρό βάρος των φύλλων. Ιδιαίτερη ερεύνα διεξάγεται όσον αφορά την έλλειψη του ιχνοστοιχείου Mn στο έδαφος που μπορεί να επιφέρει την ασθένεια με χαρακτηριστική κηλίδωση στους  σπόρους (GlasscoCk and Wain, 1940). Ωστόσο, οι Moragan and Grafton αναφέρουν ότι η αιτία της ασθένειας δεν οφείλεται στην ανεπάρκεια Mn.

Οι λιπάνσεις καλό είναι να γίνονται με  βάση εδαφολογικές αναλύσεις και το μέρος των στοιχείων που απομακρύνθηκε μέσω της συγκομιδής. Για μια παραγωγή σπόρου 600 κιλών το στρέμμα (νωπό βάρος) απομακρύνονται με την συγκομιδή όλου του φυτού (βιομάζας και σπόρου) περίπου 8 κιλά φωσφόρου ανά στρέμμα (Poulain and Simon, 1989).

6.ΣΠΟΡΑ

Η κατάλληλη εποχή σποράς για τη χώρα μας για το μπιζέλι είναι Οκτώβριο με Νοέμβριο με βάση τις κλιματολογικές συνθήκες που προαναφέραμε. Βέβαια, αν υπάρχουν χειμώνες σε βόρεια μέρη της χώρας που πλήττονται από παγετούς καλό είναι η σπορά να μεταφερθεί την άνοιξη όσο το δυνατό νωρίτερα όμως για να αποφύγουμε παρατεταμένα διαστήματα ξηρασίας στην άνθηση.

Όπως και στο βίκο, έτσι και εδώ η δοσολογία του σπόρου στην βιβλιογραφία ποικίλει καθώς εξαρτάται πρώτα από τον προορισμό του φυτού, από το βάρος του σπόρου, την φυτρωτική του ικανότητα και από τις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής. Συγκεκριμένα, σε πείραμα εφαρμογών πυκνότητας φυτών από 20 ως 120 φυτά/ m² σύμφωνα με τους Johnston et al. (2002) βρέθηκε ότι ιδανική δοσολογία σπόρου είναι εκείνη που θα προκύψουν 50-75 φυτά/ m² και έτσι θα έχουμε ιδανική παραγωγή σπόρου. Από την άλλη οι Uzun and Acikgoz (2008) αναφέρουν ότι με δοσολογία σπόρου όπου θα προκύψουν 100 φυτά/ m² επιτυγχάνουμε και ικανοποιητικές αποδόσεις τόσο σε σπόρο όσο και σε ξηρή βιομάζα. Η δοσολογία σπόρου σε κιλά ανά στρέμμα διαμορφώνεται ανάλογα το βάρος του σπόρου και την φυτρωτική του ικανότητα, χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το μπιζέλι παρουσιάζει 2700 ως 4500 σπόρους ανά κιλό (Frame, undated). Tέλος, στην Ελλάδα σύμφωνα με τον Ηλιάδη (2004) προτείνονται 16 κιλά σπόρου ανά στρέμμα για παραγωγή βιομάζας και 14 κιλά σπόρου ανά στρέμμα για παραγωγή σπόρου.

Στην χώρα μας η σπορά γίνεται με κοινές σπαρτικές μηχανές και την ρύθμιση τους στα 25 cm (Παπακώστα- Τασοπούλου, 2005). Ακόμα, είναι εφικτή και η σπορά στα πεταχτά αλλά σίγουρα θα χρειαστεί μεγαλύτερη δοσολογία σπόρου αλλά και επιπλέον πέρασμα με τον γεωργικό ελκυστήρα για την κάλυψη του σπόρου. Ωστόσο, ενδιαφέρον παρουσιάζουν ορισμένες βιβλιογραφικές πηγές που κάνουν λόγο για τις ιδανικές αποστάσεις φύτευσης. Συγκεκριμένα, οι Shaukat et al. (2012) συγκρίνοντας αποστάσεις 30 cm, 40 cm , 50 cm και 60 cm βρήκαν ότι τις υψηλότερες αποδόσεις σε σπόρο τις επιτυγχάνουμε με απόσταση μεταξύ των γραμμών στα 50cm. Οι Calderon et al. (2008) σύγκριναν αποστάσεις 19 και 76 εκατοστά και βρήκαν ότι τις μεγαλύτερες αποδόσεις σε σπόρο τις είχαμε στην απόσταση των 19 εκατοστών. Αντίστοιχα οι Sadij et al. (2012) αναφέρουν ότι τις μεγαλύτερες αποδόσεις σπόρο τις επιτυγχάνουμε με απόσταση στα 40 cm. Γενικότερα επικρατεί σύγχυση ερευνητικά για τις ιδανικές αποστάσεις φύτευσης. Οι αποστάσεις πάνω στην γραμμή καλό θα ήταν να είναι στα 15 cm (Αυγουλάς και άλλοι, 2001). Οι Johnston and Stevenson (2001) αναφέρουν ότι το βάθος σποράς πρέπει να είναι ως 7,6 εκατοστά διότι διαφορετικά δεν έχουμε κανένα όφελος στην τελική παραγωγή.

Τέλος, ο Μετζάκης (1986) αναφέρει ότι μετά την σπορά καλό θα ήταν να εφαρμόζεται κυλίνδρισμα για την διασφάλιση υγρασίας, το ομοιόμορφο φύτρωμα και έτσι την διευκόλυνση της συγκομιδής.

7.ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ

 Χρόνος Συγκομιδής Βιομάζας

Σύμφωνα με τον Clark (2007) η συγκομιδή του μπιζελιού για χρήση σανού γίνεται όταν οι λοβοί είναι καλοσχηματισμένοι. Ο Frame (undated) γίνεται πιο συγκεκριμένος λέγοντας ότι η μεγαλύτερη συγκέντρωση σε ξηρή ουσία είναι όταν έχουν σχηματιστεί και οι λοβοί των κατώτερων τμημάτων αλλά υπάρχει μέρος αυτών που είναι ακόμα πεπλατυσμένο. Τέλος οι Αυγουλάς και άλλοι (2001) αναφέρουν ένα πιο πρακτικό τρόπο συγκομιδής αναφέροντας ότι η κατάλληλη στιγμή συγκομιδής είναι όταν οι πράσινοι σπόροι εσωτερικά των λοβών λιώνουν με την πίεση των χεριών αλλά δεν είναι ακόμα υδαρείς. Όταν δεν συγκομιστεί η χαρτομάζα την κατάλληλη στιγμή η ξηρά ουσία της αυξάνεται αργά και η ποιοτική υποβάθμιση είναι αισθητή ( Borreani et al., 2007).

Χρόνος Συγκομιδής Σπόρου

Σύμφωνα με την Παπακώστα- Τατσοπούλου (2005) αν προορισμός συγκομιδής είναι ο σπόρος τότε η κατάλληλη στιγμή συγκομιδής είναι όταν το μεγαλύτερο ποσοστό των λοβών έχει χάσει το πράσινο χρώμα και αρχίζει να είναι κιτρινοπράσινο.  Δηλαδή, θέλουμε να έχει ωριμάσει το μεγαλύτερο μέρος των καρπών αλλά σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην παρατηρηθούν απώλειες λόγω πτώσης υπερώριμων κατώτερων λοβών.          

Τρόπος συγκομιδής

Όμοια με τον βίκο έτσι και στην περίπτωση του μπιζελιού αν προορισμός παραγωγής είναι η βιομάζα, κόβεται το φυτό με χορτοκοπτικό αφήνεται σε γραμμές να αποξηραθεί και έπειτα γίνονται δέματα.

Από την άλλη αν προορισμός είναι η παραγωγή σπόρου τότε υπάρχει η επιλογή του αλωνισμού, την παραμονή στο χωράφι ως ότου έχουμε αποξήρανση και τέλος το θερισμό του σπόρου. Ακόμη μπορεί να γίνει απευθείας θεριζοαλωνισμός αφού έχουμε εφαρμόσει αποξηραντικό σκεύασμα στην καλλιέργεια (χρειάζεται προσοχή της υπολειμματικότητας). Και σε αυτή την περίπτωση όπως στο βίκο γίνεται ρύθμιση στην θεριζοαλωνιστική.

8.ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ
Αποδόσεις σε σανό μπιζελιού
Στατιστικά για την χώρα οι εκτάσεις για παραγωγή σανού μπιζελιού είναι πολύ περιορισμένες και δεν έχει εκτιμηθεί ακριβώς η στρεμματική απόδοση ούτε από στοιχεία του ΕΣΥΕ ούτε από εκθέσεις που παρουσιάζει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Το δυναμικό παγκοσμίως, έπειτα από αξιολόγηση 8 ποικιλιών οι TamsoC et al. (2009) παρουσιάζουν αποδόσεις σε ξηρή βιομάζα από 406 ως 503 kg ανά στρέμμα. Ενώ οι Krall et al. (2006) αναφέρουν 375 kg/ στρ. σανού σε ξερικές συνθήκες που μπορεί να φτάσει ως 825 κιλά ανά στρέμμα σε συνθήκες ικανοποιητικής άρδευσης. Αντίστοιχα, σε ελληνική βιβλιογραφία οι Αυγουλάς και άλλοι (2001) αναφέρουν αποδόσεις σε σανό από 600 ως 950 κιλά ανά στρέμμα.
Αποδόσεις σε σπόρο
Σύμφωνα, με το Υπ.Α.Α.Τ. (2007) στην χώρα οι στρεμματικές αποδόσεις κτηνοτροφικού σπόρου είναι περίπου 165 κιλά. Αντίστοιχα σε αξιολόγηση 8 ποικιλιών από  τους Tamsoc et al. (2009) προέκυψε δυναμικό από 149 ως 179 kg/ στρέμμα σπόρου ενώ οι Krall et  al. (2006) αναφέρουν αποδόσεις από 190 ως 250 kg/ στρέμμα. Όμοια, σε ελληνική βιβλιογραφία οι Αυγουλάς και άλλοι (2001) αναφέρουν δυναμικές αποδόσεις σε σπόρο από 140 ως 250 κιλά ανά στρέμμα.

Πηγή:  agrigate.gr

Ενημέρωση του ΟΠΕΚΕΠΕ για την πληρωμή της επιδότησης 2018

 

 

Πότε θα καταβληθεί το 70% της Βασικής Ενίσχυσης έτους 2018

Στην τελική ευθεία βρίσκονται οι πληρωμές των αγροτικών επιδοτήσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Όπως όλα δείχνουν οι πληρωμές θα γίνουν την επόμενη εβδομάδα.
Όπως ανέφερε χθες ο Ά αντιπρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ Γιώργος Αποστολάκης, «το υπουργείο αυτή τη στιγμή δεν έχει τράπεζα για να πληρώσει τις επιδοτήσεις».
Η σύμβαση έχει υπογραφεί και ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι έτοιμος να πληρώσει το 70% της ενιαίας ενίσχυσης, αλλά η σύμβαση με την Τράπεζα βρίσκεται ακόμη στο ελεγκτικό συνέδριο.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ δηλώνει έτοιμος να ξεκινήσει την πληρωμή μόλις υπογραφεί η σύμβαση και σύμφωνα με την ανακοίνωση του πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 26 Οκτωβρίου αλλά όλα εξαρτώνται από το ελεγκτικό συνέδριο.
Το υπόλοιπο ποσό θα εξοφληθεί στα μέσα Δεκεμβρίου ενώ μέχρι το τέλος του έτους θα έχει γίνει ανασκόπηση πληρωμών για τα παλιά προγράμματα (Βιολογικά, Δασώσεις κλπ.), ενώ όσοι είχαν μεταβολές στα δικαιώματα τους θα δουν μετά τους ελέγχους τις επιδοτήσεις.
Η εξισωτική αποζημίωση του έτους 2018 που κυμαίνεται στα 240 εκατομμύρια ευρώ θα πληρωθεί κανονικά τονίζει ο κ. Αποστολάκης, ενώ του χρόνου θα επανακαθοριστούν οι μειονεκτικές περιοχές και θα φανεί αν και ποιες θα αποχαρακτηριστούν.
Να σημειωθεί ότι το συνολικό ποσό των επιδοτήσεων κυμαίνεται στα 1,6 δισ. ευρώ και στην πρώτη δόση θα μοιραστούν 700 εκατομμύρια σε περισσότερους από 600.000 παραγωγούς.
Σε ανακοίνωσή του για τις πληρωμές ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν δίνει συγκεκριμένη ημερομηνία για την πληρωμή, ωστόσο αναφέρει: «Με αφορμή διάφορα δημοσιεύματα στον Τύπο σχετικά με τον χρόνο καταβολής του 70% της Βασικής Ενίσχυσης έτους 2018 ενημερώνουμε τους παραγωγούς, ότι αυτή η πληρωμή θα πραγματοποιηθεί, όπως είχε προγραμματιστεί, πριν το τέλος του Οκτωβρίου».

Πηγή: news.gr

Ιχνοστοιχεία: Το κάτι παραπάνω στη δενδροκομία

* Αναγκαίος ο περιορισμός του χαλκού, καθώς οι υπερσυγκεντρώσεις του σκοτώνουν τους καλούς μικροοργανισμούς του εδάφους

 

 

* Γράφει ο Γιώργος Νάνος

Έχω καλύψει σε δύο προηγούμενα κείμενα τα κύρια θρεπτικά στοιχεία και μερικά πρέπει και δεν πρέπει για αυτά. Αυτά εφαρμόζονται συστηματικά σχεδόν όλα σχεδόν κάθε έτος με κόστος για την καλλιέργεια και πρόκληση ποικίλων θετικών και αρνητικών αποτελεσμάτων για την καλλιέργεια και παραγωγή καρπών. Αλλά και τα ιχνοστοιχεία είναι σημαντικά και αυτά από τους πιο ‘ψαγμένους’ εφαρμόζονται συστηματικά.
Ο ψευδάργυρος και το βόριο είναι τα πιο συχνά σε έλλειψη στοιχεία στα δέντρα της Ελλάδας. Θα μείνω σε αυτά. Η φυλλοδιαγνωστική δείχνει με σχετική ασφάλεια αν έχουμε έλλειψη ψευδαργύρου. Αν δείτε συμπτώματα, καήκαμε, έχετε κάνει πολύ κακή δουλειά τα τελευταία χρόνια. Πολλοί ήδη γνωρίζουν ότι η έλλειψη ψευδαργύρου θεραπεύεται με ψεκασμούς στο ξύλο στα μέσα του χειμώνα με θειικό ψευδάργυρο. Τα περισσότερα δέντρα αντέχουν μέχρι και 25 κιλά θειικού ψευδαργύρου στον τόνο ψεκαστικού. Αυτή η εφαρμογή δεν χρειάζεται να γίνεται κάθε χρόνο. Μπορεί να γίνεται κάθε τριετία, αν δεν έχουμε σοβαρή έλλειψη. Προσοχή με την εφαρμογή του θειικού ψευδαργύρου. Πρέπει να ψεκαστεί τουλάχιστον 2 εβδομάδες μακριά από άλλους ψεκασμούς (χαλκούχων και λαδιών) και από το κλάδεμα. Κάπου λοιπόν κατά τα μέσα του χειμώνα, όταν δεν θα κάνετε καμιά άλλη δουλειά στα δέντρα, εφαρμόστε το, αν η φυλλοδιαγνωστική έχει δείξει έλλειψη ή σχετικά χαμηλή περιεκτικότητα. Οι καλοί παραγωγοί στη Μακεδονία ρίχνουν κάθε χρόνο περίπου 10 κιλά θειικό ψευδάργυρο στον τόνο ψεκαστικού για συντήρηση.
Το βόριο είναι από τα κυριότερα ιχνοστοιχεία και λείπει σχεδόν από όλες τις καλλιέργειες δέντρων στην Ελλάδα. Είναι πολύ βασικό στοιχείο για τη σωστή άνθιση και καρπόδεση και η ‘κρυφή πείνα’ (έλλειψη χωρίς συμπτώματα) συνδέεται με πολλά προβλήματα στις δενδροκομικές καλλιέργειες. Η φυλλοδιαγνωστική μας δείχνει την τυχόν έλλειψη. Αυτή αντιμετωπίζεται με βόρακα στο έδαφος το χειμώνα, που δεν ξεπλένεται εύκολα αλλά και το βόριο του δεν γίνεται εύκολα διαθέσιμο στο φυτό. Εδώ πρέπει ο βόρακας να εφαρμόζεται σκορπιστά στην περιοχή άρδευσης κάθε δέντρου γιατί εύκολα γίνεται τοξικός αν τοποθετηθεί συμπυκνωμένα. Ο βόρακας που θα εφαρμοστεί ένα χειμώνα δεν πρέπει να ξεπερνά τα 20 κιλά το στρέμμα, πιο πολύ από αυτό ίσως να γίνει τοξικό για τις ρίζες. Επίσης συνήθως μια εφαρμογή είναι αρκετή για 3 χρόνια. Σε πολλές δενδροκομικές καλλιέργειες πολύ συχνά έχει βρεθεί ότι το διαφυλλικά εφαρμοζόμενο βόριο αρχές φθινοπώρου (μαζί με το άζωτο, που είχαμε αναφέρει προηγούμενα) βοηθά σημαντικά στην καλή θρέψη βορίου και στην πετυχημένη άνθιση και καρπόδεση την επόμενη άνοιξη. Εδώ προτείνονται 200-300 γραμ. βορίου (όχι με βόρακα, αλλά με υδατοδιαλυτές μορφές βορίου) στον τόνο ψεκαστικού μαζί με 2% ουρία το Σεπτέμβριο.
Μερικές ακόμα παρατηρήσεις: παίρνοντας στα χέρια μου διάφορες αναλύσεις βλέπω διάφορα και περίεργα. Ακραίες τιμές δεν τις πιστεύω. Ένα όμως που βλέπω πολύ συχνά πια είναι ο πολύ υψηλός χαλκός στα φύλλα και στο έδαφος. Στα φύλλα δεν είναι τοξικός, αλλά στο έδαφος η μεγάλη συγκέντρωση απαγορεύεται διεθνώς καθώς σκοτώνει τους καλούς μικροοργανισμούς του εδάφους. Δεν μπορεί να προσπαθούμε να φτιάξουμε ένα νεκρό έδαφος! Το υγιές έδαφος είναι το μισό της επιτυχίας μιας καλλιέργειας. Παρακαλώ λιγοστέψτε τις εφαρμογές χαλκού, παρανομείτε αλλά το έχουμε στο αίμα μας να παρανομούμε. Αλλά να καταστρέφετε το δικό σας χωράφι και καλλιέργεια, το έχουμε και αυτό στο αίμα μας;
Ακόμα μια φορά: μην κάνετε σοβαρές αλλαγές στη λίπανση σας από χρονιά σε χρονιά, εφόσον το χωράφι σας έχει καλή βλαστική ανάπτυξη και καλή καρποφορία. Μεγάλες αλλαγές συνήθως δεν ‘δείχνουν’ για 1-2 χρόνια. Θα τις δοκιμάσετε σε λίγα δέντρα και δεν θα ξοδεύετε πολλά χρήματα για όποια ιδέα έχει κάποιος για το χωράφι σας. Κάντε υπομονή και να είστε παρατηρητικοί. Κανένας μας δεν γνωρίζει καλύτερα το χωράφι εκτός από εσάς που, όμως, πρέπει να είστε εκεί συχνά πυκνά.

 * Ο Γιώργος Νάνος είναι καθηγητής Δενδροκομίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Πηγή:  eleftheria.gr

Βιολογική Καταπολέμηση της Tuta Absoluta

 

 

Του δρα Βαγγέλη Α. Μπούρμπου, Γεωπόνου, Ερευνητή, Οικοτοξικολόγου, Φυτοπαθολόγου

Εισαγωγή

Κάποτε  ανώτατο  στέλεχος  του  φυτοϋγειονομικού  ελέγχου  στην  Ευρωπαϊκή

Ένωση  ρώτησε  τον  υποφαινόμενο  «πώς  βλέπει  τη  δυνατότητα  ελέγχου  των εχθρών και ασθενειών στο πλαίσιο της Ε.Ε.» Η απάντηση ήταν πως «μπορεί να μετακινούνται  ελεύθερα  οι  πολίτες,  αλλά  θα  χρειαστούν  διαβατήρια  για  τα φυτοπαράσιτα καραντίνας». Δυστυχώς, σήμερα, το άνοιγμα των συνόρων και η αλματώδης   εξέλιξη   της   μετακίνησης   βοηθάει   στο   έπακρο   την   εισαγωγή επικίνδυνων φυτοπαρασίτων  καραντίνας.  Καλή  ώρα  το  νέο  έντομο  που  έκανε την   εμφάνισή   του   από   τον   Ιούνιο   στην   Κρήτη   και   στη   συνέχεια   στην Πελοπόννησο, στην Πρέβεζα και σε άλλες περιοχές.

Τελευταία  για  τη  χημική  αντιμετώπιση  του  εχθρού  αυτού  γίνεται  προσπάθεια από  διάφορους  φορείς  έγκρισης  συνθετικών  φυτοπροστατευτικών  προϊόντων ακόμα  και  κατ’  εξαίρεση,  παρόλο  που  στη  Νότια  Αμερική  διαπιστώθηκε  ήδη μειωμένη ευαισθησία του εντόμου σε ορισμένα από αυτά, όπως για παράδειγμα στο abamectine, cartap και permethrin. Επιπλέον, μεγάλη γνωστή πολυεθνική εταιρεία έφερε στην αγορά τη δραστική ουσία flubendiamide, που δεν αφήνει λεπιδόπτερο  για  λεπιδόπτερο,  και  ισχυρίζεται  πως  δεν  προκαλεί  ζημιά  στα ωφέλιμα αρθρόποδα. Βέβαια, για τους βιοκαλλιεργητές, που πάντα βρίσκονται στο  περιθώριο  του  κρατικού  ενδιαφέροντος,  δεν  λαμβάνεται  καμία  πρόνοια. Βλέπεις,   η   οικολογική   γεωργία   στη   χώρα   μας   αποτελεί   ακόμα   ένα αγροδιατροφικό αειφορικό σύστημα που μόνο γοητεύει και τέρπει.

Με  το  άρθρο  αυτό  επιχειρείται  η  συγκέντρωση  ορισμένων  στοιχείων  που αφορούν   τη   βιολογία   του   εντόμου,   τη   συμπτωματολογία   και   τον   τρόπο αντιμετώπισής  του,  προκειμένου  να  βοηθηθεί  ο  βιοκαλλιεργητής,  έστω  και μόνος του, στον έλεγχο του επάρατου αυτού εχθρού.

 Γνωριμία με το έντομο

 

Πρόκειται  για  ένα  μικρολεπιδόπτερο,  το  μήκος  του  οποίου  δεν  ξεπερνά  τα  8 χιλιοστά. Το ακμαίο, που ονομάζεται και πεταλούδα ή χρυσαλίδα, έχει γκρίζο προς αργυρωπό χρώμα, με χαρακτηριστικές μαύρες στιγματώσεις στα πρόσθια φτερά.  Φέρει  μακριές νηματόμορφες  χαρακτηριστικές  κεραίες.  Είναι  νυκτόβια πεταλούδα. Την ημέρα κρύβεται ανάμεσα στα φύλλα.

 

Ακμαίο του Tuta absoluta.

Τα  θηλυκά  ακμαία  γεννούν  καθ’  όλη  τη  διάρκεια  της  ζωής  τους  περί  τα  250 κυλινδρικά    αυγά    μήκους    0,35    χιλιοστά    και    λευκού-κρεμ-κιτρινωπού χρωματισμού.  Κατά  κανόνα  η  εναπόθεση  των  αυγών  γίνεται  σε  ποσοστό  73% στην  εσωτερική  επιφάνεια  των  φυλλιδίων  και  κατά  6%  στους  μίσχους,  στα σέπαλα,  στους  νεαρούς  καρπούς  και  στα  τρυφερά  στελέχη.  Η  εκκόλαψη  των αυγών γίνεται 4-6 μέρες μετά την εναπόθεσή τους. Οι προνύμφες, γνωστές και ως κάμπιες, είναι κρεμ χρώματος με σκουρόχρωμο κεφάλι. Υπάρχουν τέσσερα προνυμφικά  στάδια,  συνολικής  διάρκειας  10-15  ημερών.  Αν  υπάρχει  τροφή, οι προνύμφες δεν διαπαύονται.

Η νύμφωση γίνεται στο έδαφος ή μέσα στα ορύγματα στα φύλλα ή στα στελέχη. Το νυμφικό στάδιο διαρκεί 10 περίπου μέρες.

 

Αυγό του Tuta absoluta.

Ο βιολογικός κύκλος του εντόμου διαρκεί 30-40 ημέρες. Σε θερμοκρασίες γύρω στους  27ο  C  μπορεί  να  περιοριστεί  σε  24  ημέρες.  Πρόκειται  για  έντομο  με έντονη   αναπαραγωγική   ικανότητα,   ιδιαίτερα   με   ζεστό   καιρό.   Μπορεί   να υπάρξουν μέχρι και 12 γενεές το χρόνο. Περνάει το χειμώνα με τη μορφή του αυγού ή της νύμφης ή της πεταλούδας. Το κλιματικό όριο πέρα από το οποίο σταματά  η  δραστηριότητά  του  είναι  το  υψόμετρο  πάνω  από  1.000  μέτρα. Μελέτες  στη  Χιλή  έδειξαν  πως  ο  βιολογικός  κύκλος  του  εντόμου  μπορεί  να διαρκέσει 76,3, 39,8 και 23,8 ημέρες σε θερμοκρασία 14, 19,7 και 27,1ο C.

 

Κατάγεται από τη Νότια Αμερική. Η πρώτη αναφορά στην περιοχή αυτή έγινε το

1970. Προκαλεί τεράστιες ζημιές στην καλλιέργεια της τομάτας στην Αργεντινή, στη Βενεζουέλα, στη Βραζιλία, στον Ισημερινό, την Κολομβία, την Ουρουγουάη,

την Παραγουάη, το Περού και τη Χιλή.

 

Προσβολές σε φύλλα και καρπούς.

 

Προσβολή σε στέλεχος της Τομάτας.

Στην Ευρώπη  διαπιστώθηκε η παρουσία του  σε  πολλές περιοχές και ιδιαίτερα στη Μεσόγειο, όπου και προκαλεί σοβαρές ζημιές. Για πρώτη φορά αναφέρεται στην  Ισπανία  το  2006. Το 2008  παρατηρείται  η  παρουσία  του  στη  Γαλλία,  τη Μάλτα και  την Αγγλία. Το 2009 διαπιστώνεται στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Κρήτη, στα Χανιά (Πλάτανος) και στο Ηράκλειο (Τυμπάκι, Αντσικάρι), και στην Πελοπόννησο και Πρέβεζα, στην Ιταλία, την Ελβετία και τη Ρωσία.

  Το 2007 εμφανίζεται στην Αλγερία, την Τυνησία και το Μαρόκο και το 2009 στο

Ιράν, το Ιράκ, τη Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ και  τη Λιβύη. Η ταχύτητα  εξάπλωσης  του  εντόμου  προκάλεσε  μεγάλη  αναστάτωση  σε  πολλές χώρες    του    κόσμου. Παντού    εγκαθιστούν    δίκτυο    παγίδων    για    την παρακολούθηση εισόδου ή μη του πολύ καταστρεπτικού αυτού εχθρού.

Ο  Ευρωπαϊκός  και  Μεσογειακός  Οργανισμός  για  την  Προστασία  των  Φυτών, γνωστός και ως EPPO ή OEPP, το κατατάσσει στον κατάλογο καραντίνας Α1 με αριθμό 321.Το έντομο είναι γνωστό με το επιστημονικό όνομα Tuta absoluta και με τα συνώνυμα Scrobipalpuloides absoluta, Scrobipalpula absoluta, G n o r i m o s c h e m a a b s o l u t a κ α ι Phthorimaea absoluta. Ανήκει στην οικογένεια Gelechiidae. Τα κοινά του ονόματα στην αγγλική γλώσσα είναι tomato borer, South  American  tomato  moth,  tomato  leaf  miner,  South  American  tomato pinworm, στη γαλ- λική mineuse des feuilles de tomate, στην ισπανική polilla del  tomate,  polilla  perforadora,  cogollero  del  tomate,  gusano  minador  del tomate, minador de hojas y tallos de la papa και στην πορτογαλική traça-do- tomateiro. Στα ελληνικά θα μπορούσε να ονομαστεί φυλλορύκτης της τομάτας.

Είναι  πολύ  καταστρεπτικό,  ιδιαίτερα  για  την  καλλιέργεια  της  τομάτας  σε θερμοκήπιο  ή  στην  ύπαιθρο.  Προσβάλλει  και  τρέφεται  από  όλα  τα  εναέρια τμήματα του φυτού. Στα φύλλα οι προνύμφες τρέφονται από τον κάτω από την επιδερμίδα  ιστό,  προκαλώντας  χαρακτηριστικά  ανώμαλα  ορύγματα,  τα  οποία στο  τέλος  νεκρώνονται.  Ανάλογα  ορύγματα  -  γαλαρίες  μπορεί  να  γίνουν  και στους μίσχους και στο στέλεχος.

Οι καρποί προσβάλλονται στο πρώτο στάδιο σχηματισμού τους ή και αργότερα. Τα   ορύγματα   που  σχηματίζονται  σ’   αυτούς   μπορεί   να   προσβληθούν   στη συνέχεια από διάφορα παθογόνα που προκαλούν σήψη.

Αν δεν ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης του εντόμου και επικρατήσουν ευνοϊκές συνθήκες, μπορεί να καταστραφεί κατά 80% μέχρι και 100% η καλλιέργεια.

Το  Tuta  absoluta  μπορεί  να  προσβάλλει  και  άλλα  είδη  της  οικογένειας  των Σολανωδών.   Αναφέρονται   προσβολές   στην   Πιπεριά,   στη   Μελιτζάνα,   στην Πατάτα   στο   στρύχνο   τον   ακιδωτό   (Πεπίνο)   (Solanum   muricatum),   στο Στραμώνιο  το  κοινό  (Διαβολόχορτο,  Τάτουλας)  (Datura  stramonium),  Datura ferox,  Lycium  chilense,  Lycopersicon  hirsutum,  Nicotiana  glauca,  Solanum lyratum,  Solanum  elaeagnifolium,  Solanum  puberulum  και  στο  Στρύχνο  τον μέλανα (στύφνος) (Solanum nigrum). Πρόσφατα διαπιστώθηκε στην Ιταλία και προσβολή στη φασολιά.

 

Διαβολόχορτο, Τάτουλας, Datura stramonium.

Αντιμετώπιση του εντόμου

Η οικολογική αντιμετώπιση του εντόμου στηρίζεται, όπως και για τους άλλους

εχθρούς,   στη   λήψη   και   συνδυασμό   των   κατάλληλων   προφυλακτικών, προληπτικών και βιολογικών μέτρων για τη μείωση του πληθυσμού σε επίπεδα

που δεν επιφέρουν οικονομική ζημιά.

Τα μέτρα αυτά συνίστανται στα ακόλουθα:

• Κλείσιμο στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες των ανοιγμάτων του θερμοκηπίου με ειδικά εντομοστεγή δίχτυα (9 x 6 ίνες/cm²). Μπορεί ακόμα να χρησιμοποιηθεί

και διπλό δίχτυ.

•  Δημιουργία  στο  θερμοκήπιο  ελεγχόμενου  φυτοϋγειονομικά  προθαλάμου  για τον περιορισμό εισόδου του ακμαίου εντόμου στο κύριο θερμοκήπιο.

• Απομάκρυνση και καταστροφή των προσβεβλημένων τμημάτων και καρπών.

•  Καταστροφή  στον  περιβάλλοντα  χώρο  των  αγριόχορτων,  που  αποτελούν ξενιστές του εντόμου.

• Αποφυγή καλλιέργειας πατάτας και φασολιάς σε γειτονικά με τα θερμοκήπια χωράφια.

•   Στο   τέλος   της   καλλιέργειας   πρέπει   υποχρεωτικά   να   μαζεύονται   τα

υπολείμματα,  να  οδηγούνται  στον  κοπροσωρό  και  να  καλύπτονται αμέσως  με χώμα.

• Αν και την επόμενη χρονιά το θερμοκήπιο χρησιμοποιηθεί για τομάτα, πρέπει

να εφαρμοστεί η ηλιοθέρμανση (ηλιοαπολύμανση) του εδάφους.

•    Εφαρμογή    της    ενδεδειγμένης    λίπανσης    και    άρδευσης.    Η    μεγάλη περιεκτικότητα των φύλλων σε τερπένια προδιαθέτουν τα φυτά στην εναπόθεση των αυγών.

•  Παρακολούθηση  του  πληθυσμού  των  ακμαίων  του  εντόμου  με  τη  βοήθεια

ειδικών  παγίδων  με  φερομόνη   φύλου,  που  ελκύουν  και   παγιδεύουν  τις αρσενικές πεταλούδες. Υπάρχουν δύο τύποι παγίδων. Οι παγίδες «Δέλτα», που φέρουν στην κάτω επιφάνεια ειδική μη ξηραινόμενη κολλώδη ουσία, ώστε να

διατηρείται  για  μεγάλο  χρονικό  διάστημα  το  σώμα  των  συλλαμβανόμενων χρυσαλίδων χωρίς αλλοίωση, και οι παγίδες «νερού», που φέρουν τη φερομόνη πάνω από ένα  δοχείο με  νερό. Η  ποσότητα φερομόνης  και  στους δύο  τύπους των  παγίδων  είναι  της  τάξης  του  0,1  mg.  Κρίνεται  εντελώς  απαραίτητη  η χρησιμοποίησή  τους  προκειμένου  να  προσδιοριστεί  ο  πληθυσμός  του  εντόμου που  υπάρχει  σε  ένα  θερμοκήπιο  ή  σε  άλλους  χώρους  που  αποθηκεύονται  ή συσκευάζονται τομάτες, προκειμένου να προγραμματιστεί ο παρά πέρα έλεγχός του. Η διάρκεια προσέλκυσης των παγίδων κυμαίνεται από 4-6 εβδομάδες.

Η  πυκνότητα  των  παγίδων  παρακολούθησης  του  πληθυσμού  των  ακμαίων κυμαίνεται, ανάλογα με τις μικροκλιματικές συνθήκες, από 1-2/θερμοκήπιο του ενός στρέμματος. Στην ύπαιθρο και μία παγίδα ανά 10 στρέμματα είναι αρκετή. Αν  υπάρχει  προθάλαμος  ή  χώρος  συγκέντρωσης  των προϊόντων  κλαδέματος, επιβάλλεται και  στους χώρους    αυτούς η ανάρτηση μιας παγίδας παρακολούθησης. Κατά κανόνα, τόσο για τις παγίδες παρακολούθησης όσο και της μαζικής παγίδευσης η ανάρτηση πρέπει  να γίνεται σε  χώρους ελεύθερους από  βλάστηση  και  σε  ύψος  από  1-1,25  μέτρα.  Ένας  πρακτικός  κανόνας  που βοηθάει στη σωστή ανάρτηση είναι να υπολογίζεται μια απόσταση περίπου 30-60 εκατοστά πάνω από τον τελευταίο από την κορυφή σταυρό. Η καταμέτρηση των   χρυσαλίδων   πρέπει   να   γίνεται   ανά   5-7   ημέρες.   Τόσο οι παγίδες παρακολούθησης   όσο και εκείνες   της   μαζικής   παγίδευσης   πρέπει   να αποθηκεύονται σε δροσερό χώρο. Η αποτελεσματικότητά τους κάτω από αυτές τις  συνθήκες  διαρκεί  από  1-36  μήνες.  Με  βάση  τις  συλλήψεις μπορεί να υπολογιστεί   και   το   επίπεδο   κινδύνου   και   η   εφαρμογή των μέτρων αντιμετώπισης του εντόμου.

 

Παγίδα τύπου Δέλτα.

• Μαζική παγίδευση για τον περιορισμό των αρσενικών χρυσαλίδων και, κατά συνέπεια, μείωση του αριθμού των γονιμοποιημένων θηλυκών. Στα θερμοκήπια συνιστάται  η  παγίδα  τύπου  «Δέλτα»  με  0,3  mg  φερομόνη.  Για  τις  υπαίθριες καλλιέργειες  προ-  τείνεται  η  παγίδα  του  ίδιου  τύπου,  αλλά  με  φερομόνη  0,5 mg. Η αποτελεσματικότητα των παγίδων μαζικής παγίδευσης επηρεάζεται πολύ από  τη  θέση ανάρτησης τους.  Κατά  κανόνα  τοποθετούνται περιφερειακά  στο θερμοκήπιο  και  κοντά  στα  ανοίγματα.  Πρέπει  να  λαμβάνεται  επίσης  πρόνοια ανάρτησης  παγίδων  και  στις  ζεστότερες  θέσεις  του  θερμοκηπίου,  όπου  και καταφεύγουν τα ακμαία του εντόμου. Η απόσταση μεταξύ των παγίδων πρέπει να είναι γύρω στα 25 μέτρα. Τα αποτελέσματα είναι ακόμα καλύτερα όταν οι παγίδες  αναρτώνται  στους  διαδρόμους.  Θα  πρέπει  επίσης  να  αναρτώνται παγίδες  στον  προθάλαμο  και  στους  χώρους  συγκέντρωσης  των  προϊόντων κλαδέματος  και  διαλογής  και  συσκευασίας  της  παραγωγής.  Σε  αυτούς  τους χώρους  κρίνεται  απαραίτητο  να  αναρτώνται  το  ελάχιστο  δύο  παγίδες.  Σε θερμοκήπια  με  έκταση  ενός  στρέμματος  2-  3  παγίδες  είναι  αρκετές.  Για  τις υπαίθριες  καλλιέργειες  απαιτούνται  4-5  παγίδες  στα  10  στρέμματα.  Αποκτά ιδιαίτερο   ενδιαφέρον   η   χρησιμοποίηση   παγίδων   μαζικής   παγίδευσης   με εγκεκριμένο εντομοκτόνο για τη θανάτωση των συλλαμβανόμενων χρυσαλίδων. Κάτι ανάλογο γίνεται και για την αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς.

• Εξαπόλυση   ωφέλιμων   οργανισμών. Χρησιμοποιήθηκαν   με   επιτυχία   τα παρασιτοειδή  των  αυγών  Trichogramma  pretiosum  και  Trichogramma  sp.,   τα παρασιτοειδή    των    προνυμφών    Pseudapanteles    dignus    και    Dineulophus phthorimaeae,  το  παρασιτοειδές  των  χρυσαλίδων  Cornua  sp.,  τα  αρπακτικά Podisus nigrispinus, τα Macrolophus caliginosus και Macrolophus pygmaeus που τρέφονται  από  τις  προνύμφες  του  εντόμου  και  τα  Nabis  pseudoferus  και Nesidiocoris  tenuis.  Το  Trichogramma  pretiosum  μάλιστα  σε  πειράματα  σε θερμοκήπιο  έδωσε  καλύτερα  αποτελέσματα  από  το  συν-  θετικό  εντομοκτόνο lufenuron.

 

Trichogramma pretiosum.

• Τα παραφινικά λάδια και τα προϊόντα του neem δίνουν καλά αποτελέσματα. Επιπλέον,   τα   σκευάσματα   αυτά   έχουν   πολύ   χαμηλή   τοξικότητα   για   τα παρασιτοειδή.

• Καλά αποτελέσματα δίνει και το spinosad.

•   Τα   σκευάσματα   με   το Bacillus   thuringiensis   στέλεχος   kurstaki (Dipel, Bactura  DF,  Batik  κ.λπ.)  χρησιμοποιούνται  με  επιτυχία  στα  προγράμματα αντιμετώπισης   του   Tuta   absoluta.   Για   καλύτερη   αποτελεσματικότητα   τα σκευάσματα  αυτά  πρέπει  να  εφαρμόζονται  προς  το  τέλος  της  ημέρας  και  το νερό για το ψεκαστικό διάλυμα να είναι ουδέτερης αντίδρασης.

•  Από  τα  εκχυλίσματα  των  φύλλων  του Trichilia  pallida οι  Αλληλοχημικές ενώσεις του Διχλωρομεθανίου τα Τριτερπένια 24-methylenecycloarta- 3 beta-ol (TRIT-1),  οι  στερόλες  24-  methylene-3,22-dihydroxycholesterol  (EST-1)  και το Λιμονοειδές  των  καρπών  gedunine  (LIM)  από  τους  καρπούς  στη  δόση  0,1% περιόρισαν σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό τις προ- νύμφες του εντόμου.

• Το οζονωμένο ή ηλεκτρολυμένο νερό   μπορεί   να   συμπεριληφθεί   στα προγράμματα αντιμετώπισης του εντόμου.

•  Ο  συνδυασμός  της  εφαρμογής  ενός  ψεκασμού  με  φυσική  πυρεθρίνη  ή  με παραφινικό   λάδι   ή   με   σκευάσματα   του   Neem   ή   με   Οζονωμένο   ή   με ηλεκτρολυμένο    νερό    με    τη    χρησιμοποίηση    σκευάσματος    του    Bacillus thuringiensis και της μαζικής παγίδευσης ελέγχει σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό το έντομο.

Πηγή: bioma.gr