Η ΒΙΟΓΝΏΣΗ Α.Ε ΣΑΣ ΕΎΧΕΤΑΙ ΚΑΛΆ ΧΡΙΣΤΟΎΓΕΝΝΑ,ΥΓΕΊΑ ΚΑΙ ΔΎΝΑΜΗ ΓΙΑ ΤΟ 2017.

Θρέψη και λίπανση της ελιάς

Θρέψη και λίπανση της ελιάς

Η ελιά όπως και τα άλλα δέντρα έχει τις απαιτήσεις της σε θρεπτικά στοιχεία τα οποία αν δεν υπάρχουν σε επαρκείς ποσότητες στο έδαφος θα πρέπει να χορηγηθούν με την λίπανση. Η απαιτούμενη λίπανση ποικίλλει από περιοχή σε περιοχή αναλόγως των εδαφοκλιματικών συνθηκών... 

Γενικές κατευθύνσεις για τη λίπανση:

Άζωτο (Ν)
Το άζωτο είναι για την ελιά το πιο σημαντικό στοιχείο και επηρεάζει άμεσα τόσο την βλάστηση όσο και την καρποφορία. Έμμεσα μπορεί να επηρεάσει το βαθμό παρευνιαυτοφορίας των δέντρων. Η αντίδραση των ελαιοδέντρων στην χορήγηση αζώτου είναι ιδιαίτερα εμφανής σε εδάφη χαμηλής γονιμότητας και όταν η εδαφική υγρασία δεν αποτελεί έντονο περιοριστικό παράγοντα. Έτσι ανάλογα με την γονιμότητα του εδάφους και την εδαφική υγρασία συνίσταται ετήσια χορήγηση αζώτου 500-1500 γρ Ν / δέντρο ή 5-15 χγρ Ν/ δεκάριο ( 1 χιλιόγραμμο Ν είναι περίπου 5 χγρ θειικής αμμωνίας 21-0-0, 3 χργ νιτρικής αμμωνίας 34,4-0-0, 4χργ ασβεστούχου νιτρικής αμμωνίας 27-0-0, ή 2 χργ ουρίας 46-0-0).

Σε μη αρδευόμενους ελαιώνες, η ετήσια βροχόπτωση και η διαθέσιμη εδαφική υγρασία παίζουν βασικό ρόλο στο καθορισμό του ύψους της αζωτούχας λίπανσης:
• Σε περιοχές με μέση ετήσια βροχόπτωση κάτω από 44mm, η χορήγηση αζώτου πρέπει να γίνεται με πολλή αυτοσυγκράτηση. Για τις περιοχές αυτές έχει προταθεί χορήγηση 100γρ Ν /δένδρο /100mm βροχής.
• Σε περιοχές με μέση ετήσια βροχόπτωση 400-700mm η χορηγούμενη ποσότητα αζώτου μπορεί να αυξάνεται αναλογικά μέχρι 1500γρ Ν/δέντρο.
• Σε περιοχές με μέση ετήσια βροχόπτωση πάνω από 700 mm ή σε αρδευόμενους ελαιώνες, χορηγείται άζωτο ανάλογα με τη γονιμότητα του εδάφους μέχρι 1500γρ Ν/δέντρο. Χορήγηση αζώτου σε μεγαλύτερες ποσότητες δεν φαίνεται να δικαιολογείται σε καμιά περίπτωση.
Ο ελαιοκαλλιεργητής μπορεί να παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα της αζωτούχου λίπανσης και να κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις:
1. Από το μήκος της ετήσιας βλάστησης. Αν αυτό δεν είναι ικανοποιητικό, θα πρέπει να αυξήσει την ποσότητα του αζώτου, εφόσον δεν συντρέχονται άλλοι λόγοι (ασθένειες, ζημιά ριζών). Αν το μήκος της ετήσιας βλάστησης είναι υπερβολικό, θα πρέπει να μειώσει την ποσότητα του αζώτου.
2. Με την φυλλοδιαγνωστική. Η αζωτούχα λίπανση προσαρμόζεται ώστε η περιεκτικότητα των φύλλων σε άζωτο να είναι το χειμώνα μέσα στα όρια 1,6-1,8%.

Κρίσιμη περίοδος κατά την οποία τα ελαιόδεντρα πρέπει να έχουν στην διάθεση τους το απαιτούμενο άζωτο είναι από τις αρχές Μαρτίου έως τον Ιούνιο, οπότε γίνεται η διαμόρφωση των ανθοφόρων οφθαλμών και η εξέλιξη των ανθέων σε καρπούς. Υπερβολικές ποσότητες αζώτου πριν την καρπόδεση μπορεί να οδηγήσουν σε υπερβολικό φορτίο με αποτέλεσμα την μικροκαρπία (βρώσιμες) και παρευνιαυτοφορία. Αντίθετα επάρκεια αζώτου και μετά την καρπόδεση θα δώσει καλό μήκος νέας βλάστησης και ικανοποιητική καρποφορία την επόμενη χρονιά.

Φωσφόρο (P)
Παρά το γεγονός ότι ο φωσφόρος είναι απαραίτητο θρεπτικό στοιχείο για την ελιά , σπάνια παρατηρείται έλλειψή του στα ελαιόδεντρα και συνήθως δεν είναι αναγκαία η τακτική τους φωσφορική λίπανση.

Αν χρειάζεται φωσφορική λίπανση αυτή γίνεται με μικρή ποσότητα λιπάσματος που δεν θα υπερβαίνει το 1/3-1/5 του χορηγούμενου αζώτου.

Η τροφοπενία φωσφόρου είναι σχετικά σπάνια. Το σύμπτωμα που συνήθως εμφανίζει είναι μια διάστικτη χλώρωση των φύλλων η οποία δεν είναι ασφαλές κριτήριο για την διάγνωση επειδή συχνά συνδέεται και με άλλα αίτια (υπερεπάρκεια αζώτου). Ασφαλής διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο με φυλλοδιαγνωστική.

Κάλιο (Κ)
Η ελιά φαίνεται ότι είναι ιδιαίτερα απαιτητική στο στοιχείο αυτό . Σε χρονιές υψηλής παραγωγής μεγάλες ποσότητες καλίου απομακρύνονται με το συγκομισμένο ελαιόκαρπο και το κλάδεμα.

Όπως πρότεινε ο Γαβαλάς (1978) το ύψος της καλιούχας λίπανσης θα πρέπει να καθορίζεται με βάση το ύψος της αζωτούχου λίπανσης. Σε ελαιώνες στους οποίου στο παρελθόν δεν έγινε καλιούχα λίπανση, καλό είναι για μερικά χρόνια να δοθεί κάλιο σε διπλάσια ποσότητα από το χορηγούμενο άζωτο.

Αν για παράδειγμα χορηγείται 0,5 χγρ Ν/δένδρο (2,5 χγρ θειική αμμωνία) τότε θα πρέπει να δοθεί 2χγρ θειικό κάλι ανά δένδρο. Στη συνέχει α μειώνουμε την ποσότητα καλίου στη δόση συντήρησης η οποία είναι ίση με τη δόση του αζώτου. Μετά από χρονιές πολύ υψηλής καρποφορίας καλό είναι να ξανά αυξάνουμε τη δόση του καλίου γι αναπλήρωση των αποθεμάτων των ελαιοδέντρων.

Τροφοπενίες της ελιάς

Τροφοπενία Βορίου
Η τροφοπενία βορίου παρατηρείται σε νεαρά αλλά και αιωνόβια δένδρα.
Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της τροφοπενίας βορίου είναι ότι τα κορυφαία φύλλα στους νέους βλαστούς έχουν το ακραίο τμήμα τους χλωρωτικό, αρχικά κιτρινοπράσινο και στη συνέχει κίτρινο/πορτοκαλί. Σταδιακά το σύμπτωμα αυτό εμφανίζεται και στα φύλλα της βάσης των βλαστών τα οποία μπορούν αν εμφανίσουν και ξήρανση στην κορυφή τους. Σε πιο προχωρημένο στάδιο της τροφοπενίας παρατηρείται και μικροφυλλία παραμόρφωση φύλλων σε σχήμα ροπάλου και έντονη φυλλόπτωση.

Το καλοκαίρι παρατηρείται επίσης έντονη καρπόπτωση. Σε προχωρημένες περιπτώσεις το δένδρο δεν παράγει ανθοφόρους αλλά μόνο ξυλοφόρους οφθαλμούς με αποτέλεσμα να εκμηδενίζεται η παραγωγή.

Τα συμπτώματα αυτά αποτελούν σοβαρή ένδειξη ότι το δένδρο πάσχει από έλλειψη βορίου. Είναι δυνατόν όμως να οφείλονται και σε άλλα αίτια (βερτισιλλίωση, προσβολές από γλοιοφάγους, διάφορες ανωμαλίες θρέψης κ.λ.π.) γι ΄ αυτό χρειάζεται επιβεβαίωση με χημική ανάλυση φύλλων. Φύλλα στα δένδρα που πάσχουν περιέχουν βόριο λιγότερο από 20 ppm, ενώ φύλλα από φυσιολογικά δένδρα περιέχουν βόριο πάνων από 20ppm (στην ξηρή ουσία τους).

Για την διόρθωση της τροφοπενίας βορίου γίνεται το χειμώνα λίπανση με βόρακα. Προστίθεται στο έδαφος 300-500 γρ βόρακα ανά δένδρο πλήρους ανάπτυξης ενώ σε νεαρότερα δένδρα χορηγούνται μικρότερες ποσότητες (10 γρ ανά έτος ηλικίας από της φυτεύσεως στον αγρό). Η χορήγηση βορίου πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 3-4 χρόνια προληπτικά στη δόση των 100- 150 γρ/δένδρο. Δεν πρέπει να χορηγείται βόρακας στους ελαιώνες στους οποίου δεν έχει διαπιστωθεί έλλειψη βορίου γιατί είναι έντονα τοξικός. 

Τροφοπενία Καλίου
Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της τροφοπενίας αυτής είναι ένας μεταχρωματισμός των φύλλων, απόχρωση ορειχάλκου, που αρχίζει από την κορυφή του ελάσματος και σταδιακό καταλαμβάνει ολόκληρο το φύλλο ή το μεγαλύτερο μέρος ρου. Παράλληλα παρατηρείται ξήρανση στο κορυφαίο τμήμα του φύλλου κατά το 1/3-2/3 του μήκους του. Τα συμπτώματα αυτά στη νέα βλάστηση εμφανίζονται συνήθως το φθινόπωρο ή το χειμώνα στα φύλλα της βάσης των βλαστών σε ένα ή δύο βραχίονες του δένδρου. Παρατηρούνται επίσης μικρό μήκος νέας βλάστησης, μικροφυλλία, φυλλόπτωση και ξήρανση κλαδίσκων. Σε προχωρημένο στάδιο η παραγωγή του δένδρου μειώνεται πολύ.

Όπως και στην τροφοπενία βορίου έτσι και εδώ η διάγνωση με τα συμπτώματα δεν είναι ασφαλής. Χρειάζεται επιβεβαίωση με την ανάλυση φύλλων. Εάν η περιεκτικότητα των φύλλων σε κάλι είναι 0,1-0,3% (της ξηρά ουσίας) τότε μπορούν τα συμπτώματα να αποδοθούν με βεβαιότητα στην τροφοπενία καλίου. Δένδρα που δεν παρουσιάζουν συμπτώματα έχουν περιεκτικότητα καλίου στα φύλλα που κυμαίνεται από 0,4-1,7 %.

Πολλές φορές η τροφοπενία καλίου οφείλεται στην ξηρασία (δέσμευση καλίου από την άργιλο) και στην αδυναμία των δένδρων να απορροφήσουν κάλι από το έδαφος. Καλλιεργητικές φροντίδες που βοηθούν στην μεγαλύτερη ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των δένδρων και στην εξασφάλιση επαρκούς υγρασίας στο έδαφος διορθώνουν ή τουλάχιστον μειώνουν το πρόβλημα.

Για την θεραπεία της τροφοπενίας μετά την λήψη των καλλιεργητικών μέτρων, χρειάζεται προσθήκη καλιούχου λιπάσματος σο έδαφος το χειμώνα. Στις περιπτώσεις που τα εδάφη δεσμεύουν κάλι χρειάζονται μεγαλύτερες ποσότητες καλιούχου λιπάσματος.

Συνήθως χορηγούνται 10-15 χγρ θειικού καλίου ανά δένδρο μέσης ανάπτυξης. Στα βαριά εδάφη οι δόσεις πρέπει να είναι υψηλότερες ενώ στα ελαφρά χαμηλότερες. Εναλλακτικά μπορεί να χορηγηθεί μισό κάλι το χειμώνα σε μορφή θειικού καλίου και να γίνουν συμπληρωματικές λιπάνσεις με υδατοδιαλυτό νιτρικό κάλι μέσω του συστήματος άρδευσης. Το νιτρικό κάλι χορηγείται με την υδρολίπανση στη δόση των 300-500 γρ/δένδρο μετά την καρπόδεση.

Τροφοπενίες ασβεστίου και μαγνησίου
τα κυριότερα συμπτώματα της έλλειψης ασβεστίου είναι η χλώρωση του ακραίου τμήματος των φύλλων όπως και στην τροφοπενία βορίου, που όμως συνοδεύεται με λεύκανση των νεύρων στην περιοχή του χλωρωτικού τμήματος των παλαιών φύλλων.

Σε περίπτωση τροφοπενίας μαγνησίου το χαρακτηριστικό σύμπτωμα που παρουσιάζουν τα δένδρα είναι η χλώρωση των φύλλων που αρχίζει από την κορυφή ή τα πλάγια του ελάσματος και προοδευτικά καταλαμβάνει ολόκληρη την επιφάνεια του , η έντονη φυλλόπτωση και η φτωχή βλάστηση.

Η διόρθωση της τροφοπενίας ασβεστίου γίνεται με την προσθήκη 5-10 κιλών οξειδίου του ασβεστίου ή μαρμαρόσκονης ανά δένδρο.
Η τροφοπενία μαγνησίου αποκαθίσταται με την προσθήκη 300-500 γρ οξειδίου του μαγνησίου,( 3,0-5,0 κιλά θειικό καλιομαγνήσιο).

Τροφοπενία Ασβεστίου

Λιπάσματα που χρησιμοποιούμε για την λίπανση της ελιάς

Αζωτούχα Λιπάσματα:

Θειική αμμωνία: η θειική αμμωνία διατίθεται σε δύο μορφές την κρυσταλλική 21-0-0 και την κοκκώδη 20,5-0-0. Η θειική αμμωνία είναι κατάλληλη για τα ασβεστούχα αλκαλικά εδάφη στα οποία λόγω της μείωσης του pH στην ριζόσφαιρα αυξάνει την διαλυτότητα του φωσφόρου και των ιχνοστοιχείων (σίδηρος, ψευδάργυρος). Δεν συνίσταται η χρήση τους σε όξινα εδάφη.

Η κοκκώδης μορφή είναι ιδανική για μηχανική διασπορά με λιπασματοδιανομείς. Για την αποφυγή μεγάλων απωλειών λόγω της εξαέρωσης μετά την εφαρμογή να γίνεται ενσωμάτωση στο έδαφος με φρεζάρισμα (τσάπισμα).

Νιτρική Αμμωνία: διατίθεται σε κοκκώδη μορφή 33,5-0-0 ή 34,5-0-0. Είναι πολύ ευδιάλυτη στο έδαφος και με ελάχιστη υγρασία παρέχει στα φυτά άζωτο σε νιτρική και αμμωνιακή μορφή.

το νιτρικό άζωτο το οποίο είναι άμεσα αφομοιώσιμο από τα φυτά, δεν συγκρατείται στο έδαφος και όσο δεν απορροφηθεί από τις ρίζες εκπλύνεται προς το υπέδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα και χάνεται ολύνοντας το περιβάλλον. Το αμμωνιακό άζωτο αντίθετα συγκρατείται από το έδαφος και γίνεται σταδιακά διαθέσιμο στα φυτά μέσα σε λίγες εβδομάδες. Έχει μικρότερη υπολειμματική δράση από την θειική αμμωνία.

Και το λίπάσμα αυτό όπως και η θειική αμμωνία έχει οξεογόνες ιδιότητες και αποφεύγεται η χρήση του σε όξινα εδάφη σε υγρές περιοχές ακόμα και στα ουδέτερα εδάφη.

Ασβεστούχος νιτρική αμμωνία 26-0-0
Διατίθεται σε κοκκώδη μορφή και είναι μίγμα νιτρικής αμμωνίας και ανθρακικού ασβεστίου (γύψος). Προσφέρεται για χρήση αντί της θειικής ή νιτρικής αμμωνίας σε όξινα εδάφη καθώς και σε περιοχές με υγρό κλιμα για την αποφυγή οξίνισης των εδαφών.
Ουρία 46-0-0

Είναι ευδιάλυτη στο νερό και περιέχει άζωτο σε οργανική μορφή. Από το έδαφος είναι πηγή αζώτου βραδείας δράσεως γιατί πρέπει να μετατραπεί σε αμμωνία για να γίνει αφομοιώσιμη και αυτό περιορίζει της απώλειες νιτρικού αζώτου από εκπλυση. Στο έδαφος έχει οξεογόνο επίδραση ενώ στα ασβεστούχα εδάφη είναι έντονες οι απώλειες από εξαέρωση αμμωνίας. Για την αποφυγή των απωλειών αυτών πρέπει η χορήγηση της ουρίας να γίνεται με άμεση ενσωμάτωση ή με την εφαρμογή άρδευσης αμέσως μετά την διασπορά ή υδρολίπανση.
Στην ελιά συνίσταται για συμπληρωματική αζωτούχα λίπανση για διφυλλικούς ψεκασμούς καθώς και για υποβοήθηση της απορρόφησης ιχνοστοιχείων από τα φύλλα.

Καλλιούχα λιπάσματα
Θειικό κάλιο 0-0-52 +S ή 0-0-050 +SΒ
Διατίθεται σαν σκόνη ή σαν κοκκώδες για την εφαρμογή στο έδαφος και σε κρυσταλλική (υδατοδιαλυτή ) μορφή για την εφαρμογή με υδρολίπανση ή διαφυλλικούς ψεκασμούς. Έχει χαμηλό δείκτη αλατότητας και ενδείκνυται για εδάφη με προβλήματα αλατότητας. Για την εφαρμογή με υδρολίπανση έχει το μειονέκτημα της βραδείας διαλυτοποίησης σε θερμοκρασίες κάτω των 20ο C.

Νιτρικό κάλιο 13-0-46
Διατίθεται σε κρυσταλλική ή σε κοκκώδη μορφή. Είναι πολύ ευδιάλυτο και προσφέρεται ιδιαίτερα για εφαρμογή με υδρολίπανση ή διαφυλλικούς ψεκασμούς.

Θειικό καλιομαγνήσιο 0-0-30 + MgO + S
Διατίθεται σε κοκκώδη μορφή για εφαρμογή από το έδαφος.

Φωσφορικά λιπάσματα
Διατίθενται στους εξής τύπους:
• Απλό υπερφωσφορικό 0-20-0 προσθήκη από το έδαφος
• Τριπλό υπερφωσφορικό 0-46-0 προσθήλη από το έδαφος
• Φωσφορικό μονοαμμώνιο 12-61-0 για υδρολίπανση
• Φωσφορικό διαμμώνιο 21-53-0 για υδρολίπανση.
Λιπάσματα βορίου
Για την πρόληψη και τη θεραπεία της τροφοπενίας βορίου μπορεί να γίνει προθήκη στο έδαφος του βορίου ή υδρολίπανση (ή με διαφυλλικούς ψεκασμούς ) διαφόρων διαλυτών μορφών βορίου που διατίθενται στην αγορά.
Σύνθετα λιπάσματα
Στην αγορά κυκλοφορεί ένας μεγάλος αριθμός από πλήρη λιπάσματα που περιέχουν δύο ή και τα τρία βασικά στοιχεία (άζωτο , φωσφόρο κάλι) τα οποία μπορεί να είναι εμπλουτισμένα και με βόριο ή και άλλα ιχνοστοιχεία. Σοβαρό μειονέκτημα των σύνθετων λιπασμάτων είναι ότι και τα τρία στοιχεία (Ν,P,K) εφαρμόζονται υποχρεωτικά στον ίδιο χρόνο ενώ είναι αποδεκτό ότι τα καλιούχα και τα φωσφορικά λιπάσματα πρέπει να χορηγούνται το φθινόπωρο και τα αζωτούχα στο τέλος του χειμώνα για να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη αξιοποίησή τους.

Πηγή: sotiranews.com

Οι επιδράσεις των χαμηλών θερμοκρασιών στα οπωροφόρα δέντρα και την ελιά

Η συμπεριφορά ενός πολύπλοκου οργανισμού, όπως είναι ένα οπωροφόρο δέντρο, εξαρτάται από τη γενετική του σύσταση, τις καλλιεργητικές φροντίδες και το περιβάλλον. 

Ακραία καιρικά φαινόμενα προκαλούν ζημιές στην ηρτημένη παραγωγή αλλά, πολύ συχνά, και στο φυτικό κεφάλαιο με αποτέλεσμα τις απώλειες παραγωγής και εισοδήματος για περισσότερα του ενός έτη.

Ζημιές από χαλάζι, ανεμοθύελλα, πλημμύρες, υψηλές θερμοκρασίες και, πάνω από όλα, παγετούς είναι συνηθισμένες και τόσο εκτεταμένες μερικές χρονιές που επηρεάζουν την οικονομία ολόκληρων περιοχών. Ελάχιστα μόνο στοιχεία θα δοθούν κατωτέρω για τον παγετό και πως αυτός επηρεάζει τα οπωροφόρα.

ΕΥΝΟΪΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΜΗΛΩΝ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΩΝ

Τα φυλλοβόλα οπωροφόρα απαιτούν ψύχος κατά την περίοδο ληθάργου για να ανθίσουν κανονικά την Άνοιξη.

Αν δεν δεχθούν αρκετό ψύχος, τότε οι ανθοφόροι οφθαλμοί νεκρώνονται ή δίνουν ατελή άνθη, η ανθοφορία είναι παρατεταμένη, η καρπόδεση μικρή και ηποιότητα (μέγεθος, σχήμα) των καρπών κακή.

Οι ανάγκες σε ψύχος των ανθοφόρων οφθαλμών κάθε κύριου φυλλοβόλου οπωροφόρου φαίνονται στον Πίνακα 1.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι δραστικές είναι οι θερμοκρασίες κάτω των 7 ºC αλλά και άνω του μηδενός.

Οι οφθαλμοί είναι ικανοί να συσσωρεύουν ώρες που η θερμοκρασία βρίσκεται στα ανωτέρω όρια.

• Στη Ροδακινιά δραστικές θερμοκρασίες είναι μεταξύ 2,5 και 9,1 ºC.

Θερμοκρασίες άνω των 16 ºC αφαιρούν συσσωρευμένες ώρες χαμηλών θερμοκρασιών, ενώ θερμοκρασίες κάτω του μηδενός δεν προσθέτουν ώρες στο βιολογικό ρολόι των οφθαλμών.

Ώρες χαμηλών θερμοκρασιών στα όρια που προαναφέρθηκαν έχουν:

• η Κρήτη <200 li="">
• ο Βόλος >700,
• Θεσσαλία – Μακεδονία >1000.

Οι ανάγκες σε χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να καλυφθούν μερικά μόνο και με τη χρήση κάποιων χημικών ουσιών, που συνήθως δεν επιτρέπονται στην ολοκληρωμένη παραγωγή (σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες).

  

• Η Ελιά είναι το μοναδικό υποτροπικό είδος που απαιτεί ώρες χαμηλών θερμοκρασιών για τη διακοπή του ληθάργου και την κανονική ανάπτυξη των ανθοφόρων οφθαλμών της σε ανθοταξίες με τέλεια άνθη.

Οι κρίσιμες θερμοκρασίες είναι κάτω από 10 έως 16 ºC και τις χαμηλότερες θερμοκρασίες και τη μεγαλύτερη διάρκεια σε αυτές την χρειάζονται οιποικιλίες της κεντρικής και βόρειας Ελλάδας (Κονσερβολιά, Χονδρολιά Χαλκιδικής), ενώ την ελάχιστη διάρκεια απαιτούν οι ποικιλίες της νότιας Ελλάδας (Κορωνέικη).

Τέλος, τα σπέρματα των φυλλοβόλων οπωροφόρων και της ελιάς έχουν επίσης λήθαργο και απαιτούν παραμονή για συγκεκριμένες ώρες (συνήθως μερικές εκατοντάδες) σε θερμοκρασίες 2-7 ºC.

Τα σπορόφυτα μερικών οπωροφόρων μας είναι χρήσιμα ως υποκείμενα για τον εμβολιασμό σε αυτά των εμπορικών ποικιλιών.

Ελλείψει ικανού ψύχους τα σπέρματα δεν βλαστάνουν ή τα σπορόφυτα είναι καχεκτικά και ακατάλληλα για πολλαπλασιασμό.

Πίνακας 1. Ώρες χαμηλών θερμοκρασιών που απαιτούνται ανά είδος οπωροφόρου για την κανονική διακοπή ληθάργου των ανθοφόρων οφθαλμών.

Είδος οπωροφόρου	Ώρες με θερμοκρασία έως 7οC
Μηλιά	1000-1600
Αχλαδιά	500-1000
Κυδωνιά	<500 td="">
Ροδακινιά	400-800 (αλλά και cvs με 100)
Κερασιά	900-1200
Δαμασκηνιά	P.domestica 800-1200 P. salicina <800 p="">
Βερικοκιά	200-400
Αμυγδαλιά	180-350 (αλλά και 10-14οC για 500-1000 ώρες)
Καρυδιά	500-1500
Φιστικιά	1000
Συκιά, φράουλα, ακτινίδια, ροδιά	<400 td="">

ΔΥΣΜΕΝΕΙΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΜΗΛΩΝ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΩΝ

Πτώση της θερμοκρασίας του αέρα κάτω από το μηδέν μπορεί να προκαλέσει πήξη του νερού των φυτικών ιστών το οποίο μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα τη ζημιά από παγετό.

Η θερμοκρασία στην οποία πήζει το νερό σε κάθε φυτικό ιστό και η ζημιά που θα προκαλέσει εξαρτώνται από το φυτικό ιστό και την εποχή. Υποτροπικά και τροπικά είδη μπορεί να ζημιωθούν και από θερμοκρασίες άνω του μηδενός (και συνήθως κάτω των 14 ºC) ανάλογα με τη διάρκεια παραμονής τους σε αυτές.

Αυτή η ζημιά ονομάζεται Chilling και δεν θα μας απασχολήσει περαιτέρω για οικονομία χώρου.

Τις μεγαλύτερες ζημιές παθαίνει το φυτικό κεφάλαιο από εαρινούς και χειμερινούς παγετούς, με καταστροφή της παραγωγής για τη χρονιά ή και καταστροφή του φυτικού κεφαλαίου για μερικά χρόνια.

Στην Ελλάδα αργά το Φθινόπωρο, το Χειμώνα και τις αρχές Άνοιξης συνθήκες άπνοιας, αίθριου ουρανού και χαμηλού βαρομετρικού πολύ συχνά προκαλούναπώλεια θερμότητας από το έδαφος προς τον ουρανό τις νυκτερινές και πρώτες πρωινές ώρες σε τέτοιο βαθμό ώστε η θερμοκρασία κοντά στην επιφάνεια του εδάφους να πέφτει κάτω του μηδενός και να δημιουργείται συχνά πάχνη (λευκός παγετός ή παγετός ακτινοβολίας).

Θύλακας παγετού είναι περιοχή στην οποία εγκλωβίζεται ψυχρός αέρας και ψύχεται περαιτέρω (όπως μόλις περιγράφηκε), ώστε η περιοχή – θύλακας να κινδυνεύει περισσότερο από ζημιές από χαμηλές θερμοκρασίες σε σχέση με περιοχές όπου οι ψυχρές μάζες μπορούν να παρασυρθούν (όπως στις πλαγιές).

Καθώς η θερμοκρασία κοντά στο έδαφος μειώνεται, δημιουργείται μια στρωμάτωση θερμοκρασίας ώστε στα 1-2 μέτρα από την επιφάνεια του εδάφους να έχουμε τη χαμηλότερη θερμοκρασία και καθώς ανεβαίνουμε προς τα 20-40 μέτρα να έχουμε ένα μέγιστο (θερμοροφή), ενώ πιο ψηλά η θερμοκρασία επηρεάζεται από το χαμηλό βαρομετρικό και μετά από εκατοντάδες μέτρα μπορεί να είναι πολύ πιο χαμηλή.

Νύκτες με συννεφιά ή μεγάλοι παρακείμενοι όγκοι νερού εμποδίζουν την πτώση της θερμοκρασίας με συγκράτηση της θερμότητας ή έκλυση θερμότητας, αντίστοιχα.

Ο άνεμος επίσης παρεμποδίζει την πτώση της θερμοκρασίας καθώς ανακατεύει τις ψυχρές μάζες με θερμότερο αέρα από υψηλότερα στρώματα και δεν επιτρέπει την έντονη μείωση της θερμοκρασίας αέρα κοντά στο έδαφος.

Τέλος, οτιδήποτε εμποδίζει τη συσσώρευση θερμότητας κατά τη διάρκεια της ημέρας (ζιζάνια, τύπος εδάφους, βόρεια έκθεση του οπωρώνα) ή αυξάνει την απώλεια θερμότητας τη νύκτα (ζιζάνια, φρέσκο αναμοχλευμένο έδαφος) αυξάνει τον κίνδυνο παγετού.

Σε βόρειες χώρες, πολικές αέριες μάζες με χαμηλή υγρασία μπορεί να έχουν τόσο χαμηλή θερμοκρασία ώστε να προκαλέσουν έντονο παγετό (μελανός παγετός), φαινόμενο σπανιότατο στην Ελλάδα.

 

Ζημιές από παγετούς

Στην Ελλάδα τα φυλλοβόλα οπωροφόρα κινδυνεύουν κύρια από τους ανοιξιάτικους παγετούς και πιο σπάνια από Φθινοπωρινούς (ηρτημένη καρποφορία ζημιώνεται σε θερμοκρασίες <–3 ºC) ή χειμερινούς παγετούς.

Τα φυλλοβόλα οπωροφόρα έχουν τη δυνατότητα σκληραγώγησης για να αντιμετωπίσουν τους χειμερινούς παγετούς ώστε να είναι ικανά να επιβιώσουν χωρίς ή με ελάχιστες ζημιές σε θερμοκρασίες από –25 έως –35 ºC.

Πολλές ποικιλίες καρυδιάς είναι πολύ πιο ευαίσθητες και μπορεί να ζημιωθούν σημαντικά σε θερμοκρασίες <–15 ºC.

Η σκληραγώγηση των φυλλοβόλων οπωροφόρων γίνεται, σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, σε τρία στάδια.

1. Με τις βραχυήμερες συνθήκες του Σεπτεμβρίου το δέντρο ξεκινά τις διαδικασίες ληθάργου με τη συσσώρευση αποθηκευτικών ουσιών (υδατάνθρακες, πρωτείνες) και τη δημιουργία υδρόφιλων κολλοειδών ουσιών στο κύτταρο που δεσμεύουν νερό ώστε αυτό να μην μπορεί εύκολα να κρυσταλλωθεί. Αρκετοί τύποι κυττάρων έχουν αυτή την ικανότητα όπως μεριστωματικά κύτταρα οφθαλμών και παρεγχυματικά κύτταρα στις ηθμαγγειώδεις μοίρες. Έτσι αυτά τα κύτταρα τον Οκτώβριο έχουν αντοχή σε θερμοκρασίες έως και –8 ºC. Ύπαρξη καρπών, υπερβολική όψιμη αζωτούχος λίπανση και όψιμη άρδευση παρεμποδίζουν την είσοδο σε λήθαργο, καθώς ωθούν το φυτό σε έντονη κίνηση χυμών και νέα βλάστηση ή, με άλλα λόγια, στην αδυναμία των φυτών να αποθηκεύσουν υδατάνθρακες.

2. Οι 2-3 πρώιμοι ελαφροί παγετοί του Οκτωβρίου – Νοεμβρίου και η ύπαρξη φύλλων στα φυτά στέλνουν το μήνυμα για την περαιτέρω σκληραγώγηση στα ανωτέρω κύτταρα ώστε αυτά να γίνουν ανθεκτικά σε θερμοκρασίες έως –21 ºC και, ανάλογα το είδος, ακόμα χαμηλότερα.

3. Το τρίτο στάδιο σκληραγώγησης (αντοχή σε ακόμα χαμηλότερες θερμοκρασίες) είναι ταχύτατο (σε 1-2 ημέρες) όταν έχουμε μόνιμο παγετό (δηλ. 24 ώρες την ημέρα θερμοκρασίες <-1 1-2="" p="">

Αυτές οι συνθήκες απέτρεψαν την εκτεταμένη καταστροφή των φυλλοβόλων οπωροφόρων κατά τους παγετούς του Δεκεμβρίου 2001 στην περιοχή της Θεσσαλίας.

Όταν συμπληρωθούν οι απαιτούμενες ανά είδος και ποικιλία ώρες χαμηλών θερμοκρασιών, διακόπτεται ο λήθαργος και οι ανθοφόροι οφθαλμοί καθώς και τα λοιπά παρεγχυματικά κύτταρα χάνουν τη σκληραγώγηση τους (ευαίσθητοι σε θερμοκρασίες –6 έως –8 ºC) και ετοιμάζονται για την επερχόμενη Άνοιξη.

Τέτοια εκτεταμένη ζημιά έπαθαν πολλά οπωροφόρα το Φεβρουάριο του 2003. Έτσι με την έκπτυξη των οφθαλμών έχουμε και ευαισθησία σε χαμηλές θερμοκρασίες που φαίνονται στον Πίνακα 2, ανάλογα το στάδιο ανάπτυξής των οφθαλμών.

Αυτοί οι ανοιξιάτικοι παγετοί προκαλούν τις μεγαλύτερες ζημιές σε άνθη και καρπίδια στα φυλλοβόλα οπωροφόρα στην Ελλάδα χωρίς να βλάπτουν τη βλάστηση.

Επίσης σε είδη όπως καρυδιά, κυδωνιά και ακτινιδιά, οι ανοιξιάτικοι παγετοί προκαλούν πάγωμα του νεοεκπτυσσόμενου βλαστού ο οποίος αργότερα θα έφερε τα άνθη και καρποφορία.

Έτσι εδώ έμμεσα χάνεται η καρποφορία, ενώ άλλοι κοιμώμενοι οφθαλμοί εκβλαστάνουν και πλαισιώνουν το δέντρο με βλάστηση.

Οι ενέργειες που μπορεί να κάνει ένας γεωπόνος περιλαμβάνουν:

• Πριν τον παγετό:

- τοποθέτηση θερμομέτρων μεγίστου-ελαχίστου,

- έλεγχο με χρήση ρυθμιζόμενου καταψύκτη (σε συνδυασμό με κατάλληλα εξοπλισμένα εργαστήρια) της αντοχής των κύριων ειδών και ποικιλιών της περιοχής σε χαμηλές θερμοκρασίες,

- γνώση των κρίσιμων φάσεων του κάθε είδους και θερμοκρασιών που προκαλούν ζημιά από βιβλιογραφικές πηγές και διαδίκτυο,

- ενημέρωση των παραγωγών για εφαρμόσιμες μεθόδους σκληραγώγησης των φυτών και παθητικής και ενεργητικής προστασίας,

- ενημέρωση από μετεωρολογικούς σταθμούς ή διαδίκτυο για επικείμενες καιρικές συνθήκες.

• Μετά τον παγετό:

- άμεσα λήψη παρατηρήσεων από θερμόμετρα μεγίστου-ελαχίστου (το ίδιο πρωί),

- λήψη φυτικών δειγμάτων και παρατηρήσεις έως το απόγευμα της ίδιας ημέρας για ζημιά,

- κινητοποίηση παραγωγών και φορέων.

  

Πίνακας 2. Κρίσιμες θερμοκρασίες παγώματος ανθοφόρων οφθαλμών (για ζημιά στο 90% των οφθαλμών ή καρπιδίων) από ανοιξιάτικους παγετούς και για κρίσιμα στάδια ανάπτυξης.

Είδος	Ρόδινη κορυφή	Πλήρη άνθιση	Καρπόδεση
Αμυγδαλιά		-2,8οC	-1,1οC
Αχλαδιά	-5,6οC	-4,5οC	-3,2οC
Βερικοκιά	-7,2οC	-5,6οC	-3,9οC
Κερασιά	-4,0οC	-3,9oC	-3,5οC
Μηλιά	-3,9οC	-3,9οC	-3,5οC
Ροδακινιά	-6,1οC	-4,4οC	-3,5οC

Ζημιές από παγετό στα εσπεριδοειδή

 

Οι συχνότερες ζημιές συμβαίνουν από χειμερινούς παγετούς και είναι πολύ συχνές στην Ελλάδα. Τα εσπεριδοειδή δεν έχουν ουσιαστικά δυνατότητα σκληραγώγησης στο ψύχος, γι' αυτό νεκρώνονται σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός αλλά όχι πολύ χαμηλές.

Έτσι μετά από παραμονή επί δύο ώρες στους –2,5 ºC παγώνουν πράσινοι και ημιώριμοι καρποί πορτοκαλιάς, στους –2,8 ºC οι ώριμοι καρποί και νεαρή βλάστηση, στους –4,5 ºC μεγάλης ηλικίας βλαστοί και οι οφθαλμοί και στους –10 ºC νεκρώνονται ολόκληρα δέντρα πορτοκαλιάς.

Τα μανταρινοειδή είναι πιο ανθεκτικά και η λεμονιά πιο ευαίσθητη από την πορτοκαλιά.

Ζημιές από παγετό στην ελιά

Η ελιά παρόλο υποτροπικό είδος έχει κάποια μορφή σκληραγώγησης στο ψύχος. Η ελιά κινδυνεύει από τους πρώιμους φθινοπωρινούς παγετούς και τους χειμερινούς παγετούς και τεράστιες ζημιές συμβαίνουν περιοδικά και στη χώρα μας.

Έτσι έως και το Δεκέμβριο οι καρποί θα παγώσουν στους –3 ºC, τα φύλλαστους –3 έως –6 ºC, ο φλοιός στους –7 ºC και το ξύλο στους μεγαλύτερης ηλικίας βλαστούς στους –13 ºC.

Τον Ιανουάριο τα ελαιόδεντρα έχουν σκληραγωγηθεί (εάν έχει συλλεγεί ο καρπός) και οι οφθαλμοί και μεγάλης ηλικίας βλαστοί αντέχουν λίγο περισσότερο (κατά 2-3 ºC πιο χαμηλά) στο ψύχος.

Με το πέρας του ληθάργου η αντοχή στο ψύχος μειώνεται και ξεκινά η ανοιξιάτικη βλάστηση.

Παθητική προστασία από τους παγετούς

Νοτιοανατολική έκθεση, επικλινές έδαφος και μικρό υψόμετρο βοηθούν στην αποφυγή ζημιών από παγετούς.

Σε εγκατεστημένους οπωρώνες οι ανεμοφράκτες μπορεί να δημιουργήσουν θύλακα παγετού στον οπωρώνα και να προκαλέσουν μεγαλύτερη της αναμενόμενης ζημιά.

Η χημική ζιζανιοκτονία ή χαμηλή κοπή (καθαρό από ζιζάνια, ακαλλιέργητο έδαφος) και το υγρό έδαφος μειώνουν τον κίνδυνο παγετών.

Τα παρακάτω κάνουν το δέντρο πιο ευαίσθητο στους παγετούς:

• Όψιμη αζωτούχος λίπανση και
• αρδεύσεις το προηγούμενο καλοκαίρι,
• υπερβολική καρποφορία,
• καθυστερημένη συγκομιδή,
• πρώιμο κλάδεμα πριν τον παγετό,
• αποφύλλωση από εχθρούς και ασθένειες την προηγούμενη βλαστική περίοδο,
• ακατάλληλο υποκείμενο και γενικά διάφορες καταπονήσεις (έλλειψη ανόργανων στοιχείων και νερού, κ.λπ.)

Μείωση του κινδύνου ζημιών μπορεί να επιτευχθεί με ψεκασμούς με χαλκούχα σκευάσματα τα τέλη Χειμώνα για μείωση των παγοποιητικών βακτηρίων (Pseudomonas syringae) στην επιφάνεια των φυτών (καθώς τα βακτήρια είναι υπεύθυνα για την έναρξη των παγοκρυστάλλων) ή με κάλυψη των φυτών (φράουλα με άχυρο) ή κορμού (ακτινιδιά με μονωτικά υλικά) ώστε να αποφύγουν την άμεση έκθεση στις ελάχιστες θερμοκρασίες.

Η καθυστέρηση της άνθισης μελετάται αλλά δεν εφαρμόζεται ακόμα πουθενά διεθνώς. Καθυστέρηση της άνθισης μπορεί να επιτευχθεί με εφαρμογή ethephon το Φθινόπωρο, με περιοδικό τεχνητό δροσισμό (με αρδευτικά μπεκ) μετά το πέρας του ληθάργου και με την εφαρμογή πυκνών ελαίων (παράλληλα με την αντιμετώπιση ζωικών εχθρών).

Ενεργητική προστασία από παγετούς

Μια επιτυχής ενεργητική προστασία από παγετούς προϋποθέτει τη γνώση της αντοχής των φυτών εκείνη τη στιγμή στις χαμηλές θερμοκρασίες, κατάλληλη πρόγνωση του καιρού τουλάχιστον λίγες ώρες πριν (πόσο χαμηλά και πόσες ώρες θα πέσει η θερμοκρασία) και την εγκατάσταση μιας μεθόδου παγετοπροστασίας.

Διεθνώς ενεργητική προστασία γίνεται με θέρμανση του οπωρώνα με καύση υλικών όπως άχυρου, παλιών ελαστικών, ή με κατάλληλες θερμάστρες που χρησιμοποιούν λάδια, πετρέλαιο ή φυσικό αέριο.

Η μέθοδος αυτή εγκαταλείπεται λόγω των επιπτώσεων που έχει στο περιβάλλον.

Ενεργητική προστασία γίνεται (σπάνια) με χρήση ελικοπτέρου το οποίο πετώντας χαμηλά (<30-40 m="" p="">

Οι πιο εκτεταμένες μορφές ενεργητικής προστασίας από παγετούς διεθνώς και στην Ελλάδα είναι η χρήση ανεμομικτών και η τεχνητή βροχή.

Οι ανεμομίκτες κοστίζουν πολύ, απαιτούν συγκεκριμένη διαδικασία για να λειτουργήσουν (όταν χρησιμοποιείται πετρελαιομηχανή), μπορούν να καλύψουν 20-40 στρέμματα οπωρώνα και να ανεβάσουν τη θερμοκρασία στο ύψος των δέντρων, ανάλογα με το βάθος και ύψος της θερμοροφής και τον άνεμο, κατά 2-4 ºC το πολύ.

Συνδυασμός των μεθόδων καύσης υλικών και ανεμομίκτη χρησιμοποιούνται σε μερικές περιοχές του κόσμου ακόμα και για μείωση των ζημιών από έντονους παγετούς του Χειμώνα.

Ο πιο επεκτεινόμενος τρόπος ενεργητικής προστασίας από παγετούς είναι ηάρδευση με ατομικά μπεκ (τεχνητή βροχή) που βρίσκονται μέσα ή πάνω από την κόμη του δέντρου.

Η εφαρμογή από νωρίς το βράδυ νερού στην επιφάνεια του φυτού και εδάφους προκαλεί έκλυση θερμότητας (κατά την πήξη του νερού) αλλά και μόνωση των ιστών που καλύπτονται από πάγο ώστε να αποφευχθεί η πτώση της θερμοκρασίας αυτών κάτω του –1 ºC ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία του αέρα.

Αυτός ο τρόπος παγετοπροστασίας απαιτεί υψηλή παροχή νερού και ύπαρξη δικτύου άρδευσης με πίεση, μπορεί να προκαλέσει σπάσιμο των κλάδων αλλά θεωρείται ο αποτελεσματικότερος των μεθόδων που χρησιμοποιούνται.

Στην Ελλάδα: 

• τα εσπεριδοειδή προστατεύονται εκτεταμένα με άρδευση με τεχνητή βροχή και με ανεμομίκτες,

• ενώ τα φυλλοβόλα προστατεύονται πιο σπάνια και με τη χρήση τεχνητής βροχής.

Πηγή: blog.farmacon.gr/

Πληρωμές ύψους 11,4 εκατομμυρίων ευρώ από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Πληρωμές ύψους 11,4 εκατομμυρίων ευρώ από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, προχωρούν οι πληρωμές σε βιολογική κτηνοτροφία - γεωργία, καπνό και τεύτλα.

Πληρωμές σε 582 κτηνοτρόφους, δικαιούχους για τη δράση της βιολογικής κτηνοτροφίας περιλαμβάνονται σε αυτές που ανακοίνωσε ο ΟΠΕΚΕΠΕ, για το διάστημα 27/10 - 4/11 (πληρωμές ύψους 6.911.963 ευρώ) και 7/11 -  10/11 (πληρωμές ύψους 4.535.424 ευρώ).  Εκ των 11,4 εκ. ευρώ από τις δύο ανωτέρω πληρωμές, ποσά καταβλήθηκαν για βιολογική γεωργία, ολοκληρωμένη ζαχαρότευτλων, νιτρορύπανση, ανειλημμένες υποχρεώσεις νέων αγροτών και άλλα καθεστώτα. Επιπλέον, για το διάστημα 7/11 -11/11 ο ΟΠΕΚΕΠΕ πραγματοποίησε πληρωμές για βιολογική κτηνοτροφία - γεωργία, ολοκληρωμένη καπνού, αμειψισπορά, ολοκληρωμένη ζαχαρότευτλων,  ανειλημμένες υποχρεώσεις νέων αγροτών και άλλα καθεστώτα.

Μπορείτε να δείτε εδώ τη λίστα με τις πληρωμές που πραγματοποίησε ο ΟΠΕΚΕΠΕ για το διάστημα 27/10 - 4/11/2016 ανά ημερομηνία και καθεστώς.

Μπορείτε να δείτε εδώ τη λίστα με τις πληρωμές που πραγματοποίησε ο ΟΠΕΚΕΠΕ για το διάστημα 7/11 - 11/11/2016 ανά ημερομηνία και καθεστώς.

Πηγή: agrotypos.gr

Σε Διαβούλευση το σχέδιο Υπουργικής Απόφασης για την βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία.

Δημοσιεύθηκε το Σχέδιο Υπουργικής Απόφασης για τις Οικονομικές Ενισχύσεις στη Βιολογική Γεωργία - Κτηνοτροφία (Μέτρο11 «Βιολογική Γεωργία» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020), το οποίο θα είναι σε διαβούλευση έως τις 27/10/2016. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο προσχέδιο, σκοπός της απόφασης είναι η θέσπιση του θεσμικού πλαισίου για την εφαρμογή, διαχείριση και παρακολούθηση του Μέτρου 11 «Βιολογική Γεωργία» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020. Οι δράσεις 11.1.1 και 11.2.1 που αφορούν τη φυτική παραγωγή, εφαρμόζονται σε γεωργική γη με ετήσιες και πολυετείς καλλιέργειες. Το ελάχιστο μέγεθος της υπό ένταξη εκμετάλλευσης στο Μέτρο 11 Βιολογική γεωργία, που τίθεται σε διαβούλευση ως 27 Οκτωβρίου, ανέρχεται σε 3 στρέμματα για τις πολυετείς καλλιέργειες, σε 2 στρέμματα για τις ετήσιες καλλιέργειες και σε 3 στρέμματα για τις μικτές εκμεταλλεύσεις. Οι δράσεις 11.1.2 και 11.2.2 αφορούν τη ζωική παραγωγή. Στη βοοτροφία συμπεριλαμβάνονται η αγελαδοτροφία και η βουβαλοτροφία. Επιλέξιμα για ενίσχυση είναι τα βοοειδή άνω των 6 μηνών και τα αιγοπρόβατα άνω των 12 μηνών, τα οποία έχουν σημανθεί σύμφωνα με την ισχύουσα ενωσιακή και εθνική νομοθεσία.

Η οικονομική στήριξη στο πλαίσιο του Μέτρου παρέχεται προκειμένου οι δικαιούχοι να αποζημιωθούν για το διαφυγόν εισόδημα, τις πρόσθετες δαπάνες και το κόστος συναλλαγής που, κατά περίπτωση, συνεπάγεται η μετατροπή ή η διατήρηση των πρακτικών της βιολογικής γεωργίας, σύμφωνα με τις αρχές και μεθόδους της βιολογικής παραγωγής, όπως αυτές ορίζονται στον Καν.(ΕΚ) 834/2007 του Συμβουλίου.

Όπως αναφέρει το σχέδιο μέσω της ενίσχυσης, οι γεωργοί ενθαρρύνονται να συμμετάσχουν σε τέτοια συστήματα, ανταποκρινόμενοι με τον τρόπο αυτό στη ζήτηση της κοινωνίας για τη χρήση φιλικών προς το περιβάλλον γεωργικών πρακτικών.

Κριτήρια δικαιούχων
Α. Δικαιούχοι του μέτρου μπορούν να κριθούν φυσικά και νομικά πρόσωπα ή ομάδες φυσικών ή νομικών προσώπων, τα οποία είναι ενεργοί γεωργοί,

Β. Δεν δύναται να κριθούν δικαιούχοι των ενισχύσεων της παρούσας απόφασης, έστω κι αν πληρούν τις προϋποθέσεις της παραγράφου Α του παρόντος άρθρου, οι ακόλουθες κατηγορίες υποψηφίων:
1. Όσοι έχουν ενταχθεί στο καθεστώς της πρόωρης συνταξιοδότησης ή οι σύζυγοι αυτών.
2. Διάδοχοι πρόωρης συνταξιοδότησης για τους οποίους έχει εκδοθεί απόφαση αποκλεισμού από τη λήψη οποιασδήποτε ενίσχυσης στον αγροτικό τομέα για δέκα έτη.
3. Όσοι έχουν αποβληθεί από γεωργοπεριβαλλοντικό μέτρο ή δράση σε προηγούμενη Προγραμματική Περίοδο, λόγω υποβολής εκ προθέσεως ανακριβών στοιχείων και δεν έχει παρέλθει χρονικό διάστημα δύο ημερολογιακών ετών από την αποβολή.

Γ. Επιλέξιμοι προς ένταξη στο υπομέτρο 11.1 «Ενισχύσεις για τη μετατροπή σε βιολογικές πρακτικές και μεθόδους παραγωγής» είναι οι «νεοεισερχόμενοι».

Δ. Επιλέξιμοι  προς  ένταξη  στο  υπομέτρο  11.2  «Ενισχύσεις  για  τη  διατήρηση  βιολογικών  πρακτικών και μεθόδων παραγωγής», είναι υποψήφιοι  με αγροτεμάχια, βοσκοτόπους ή  εκτροφές,  τα οποία είναι ενταγμένα στο σύστημα της βιολογικής γεωργίας σύμφωνα με  τον Καν. (ΕΚ) 834/2007, μέσω  σύμβασης με Οργανισμό Πιστοποίησης και Ελέγχου, η  οποία  έχει  συναφθεί  μέχρι  και  την  ημερομηνία  έκδοσης  της  Πρόσκλησης  Εκδήλωσης  Ενδιαφέροντος.
Εφόσον  οι  εν  λόγω  υποψήφιοι    έχουν  στην  κατοχή  τους  αγροτεμάχια,  βοσκοτόπους  ή  εκτροφές, που δεν συμπεριλαμβάνονται στην ανωτέρω αναφερόμενη  σύμβαση με Φορέα  Πιστοποίησης  και  Ελέγχου  μέχρι  και  την  ημερομηνία  έκδοσης  της  Πρόσκλησης  Εκδήλωσης  Ενδιαφέροντος,  είναι  επιλέξιμοι  προς  ένταξη  και  στο  υπομέτρο  11.1  «Ενισχύσεις για τη μετατροπή σε βιολογικές πρακτικές και μεθόδους παραγωγής» για τα  εν λόγω αγροτεμάχια, βοσκοτόπους ή εκτροφές.
Ένας υποψήφιος δύναται να υποβάλει αίτηση στήριξης σε περισσότερες από μία δράσεις.

Ε. Δικαιούχοι των υπ’ αριθ. 74/4119/13-01-2012 και 800/19605/17-02-2012 Προσκλήσεων  Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος των δράσεων 1.1 «Βιολογική γεωργία»  και 1.2  «Βιολογική  κτηνοτροφία»  του  Μέτρου  214  του  ΠΑΑ  2007-2013,  αντίστοιχα,  των  οποίων  οι συμβατικές  υποχρεώσεις  δεν  έχουν  λήξει  κατά  το  χρόνο  έκδοσης  των  Προσκλήσεων  Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος του υπομέτρου 11.2, δύνανται να υποβάλουν αίτηση στήριξης  στο πλαίσιο του υπομέτρου 11.2.  Στην περίπτωση αυτή, οι δεσμεύσεις τους εκκινούν από  την επομένη της λήξης της σύμβασης που έχουν υπογράψει στο πλαίσιο των δράσεων 1.1  και 1.2 του Μέτρου 214 του ΠΑΑ 2007-2013, αντίστοιχα.

ΣΤ. Στην περίπτωση συνδυασμού μέτρων ή δράσεων ή δεσμεύσεων σε επίπεδο ενταγμένης  εκμετάλλευσης –αγροτεμαχίων, οι επιτρεπόμενοι συνδυασμοί μεταξύ του Μέτρου 11 και των  Μέτρων  10  «Γεωργοπεριβαλλοντικά  και  κλιματικά  μέτρα»,  και  14  «Καλή  μεταχείριση  των  ζώων»  του  ΠΑΑ  2014-2020,  εμφανίζονται  στο  Παράρτημα  Ι  της  παρούσας.  Τα  ύψη  ενίσχυσης  που  προκύπτουν  από  το  συνδυασμό,  δεν  μπορούν  να  υπερβαίνουν τα ποσά στήριξης του Παραρτήματος ΙΙ του Καν. (ΕΕ) 1305/2013.

Διαβάστε το σχέδιο υπουργικής απόφασης

Πηγή:agrotypos.gr

Ημερίδα για "Διαχείριση υδάτινων πόρων, βιολογικά προϊόντα, αγορές παραγωγών"

Η Ένωση Αγροτών Βιοκαλλιεργητών Βόρειας Ελλάδας για τα βιολογικά προϊόντα, τις αγορές παραγωγών και το νερό

Την Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2016, στην αίθουσα «Μανόλης Αναγνωστάκης» του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης, διοργανώθηκε ημερίδα με τίτλο «Διαχείριση υδάτινων πόρων, βιολογικά προϊόντα, αγορές παραγωγών» από την Ένωση Αγροτών Βιοκαλλιεργητών Βόρειας Ελλάδας και το Δήμο Θεσσαλονίκης.

Η ημερίδα είχε σαν στόχο την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα της διαχείρισης του νερού, τα βιολογικά προϊόντα και τις αγορές παραγωγών έτσι όπως αυτές διαμορφώνονται μέσα από την υπό ψήφιση ΚΥΑ που συνδιαμορφώνουν οι οργανωμένοι βιοκαλλιεργητές και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. 

Κατά την έναρξη της ημερίδας ο Αντιπρόεδρος της ΕΑΒΒΕ κ. Νίκος Ιωάννου ευχαρίστησε τον Αντιδήμαρχο Ανάπτυξης του Δήμου Θεσσαλονίκης κ. Λεκάκη για τη διαρκή και ουσιαστική στήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης στους βιοκαλλιεργητές της Βόρειας Ελλάδας και ενημέρωσε τους παρευρισκόμενους για το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Βιολογικής Γεωργίας και Κτηνοτροφίας.

Στην ενότητα για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων η κα. Ιωάννα Μητρούση παρουσίασε την πρόταση της Κίνησης 136, ο κ. Κώστας Κουτής από την Κίνηση Πολιτών Πηλίου και Βόλου για το νερό ενημέρωσε για το ιστορικό της κίνησης αλλά και την κατάσταση που επικρατεί στο Δήμο Βόλου ενώ ο Πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της ΕΥΑΘ κ. Γιώργος Αρχοντόπουλος τοποθετήθηκε εκ μέρους της κίνησης SOSτε το νερό σχετικά με την περίπτωση ιδιωτικοποίησης της ΕΥΑΘ. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η παρέμβαση του κ. Κώστα Νικολάου από την Κίνηση 136, ο οποίος αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα παραδείγματα ελέγχου των υδάτινων πόρων από τους πολίτες στο εξωτερικό, δείχνοντας δεν πρόκειται για ουτοπία αλλά για εφαρμοσμένη και λειτουργική πρακτική.  

Στη θεματική των αγορών παραγωγών βιολογικών προϊόντων, ο γεωπόνος οργανικής γεωργίας κ. Γρηγόρης Δατσιάδης αναφέρθηκε στη σημαντικότητα των αγορών παραγωγών για τη σχέση του καταναλωτή με την τροφή του και η κα. Χριστίνα Βακάλη από το Δίκτυο για τη Βιοποικιλότητα και την Οικολογία στη Γεωργία «Αιγίλοπας» τόνισε τη σημαντικότητα της βιοποικιλότητας και πώς αυτή προωθείται μέσω των αγορών παραγωγών.

Η Πρόεδρος της Ένωσης Αγροτών Βιοκαλλιεργητών Βόρειας Ελλάδας κα. Χρυσούλα Σκορδίτη περιέγραψε τον αγώνα της ΕΑΒΒΕ για την τελική διευθέτηση της ΚΥΑ που θα κανονίσει μετά από 22 χρόνια προσπαθειών τη νομότυπη λειτουργία των αγορών παραγωγών και στα προβλήματα των βιοκαλλιεργητών στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ η εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ένωσης Φορέων Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων κα. Μαρία Ράπου μίλησε για το ρόλο των φορέων πιστοποίησης στη βιολογική γεωργία και τις κινήσεις της Ένωσης για τη διαμόρφωση του πλαισίου για τη βιολογική γεωργία στην Ελλάδα. Τέλος, πολύ σημαντική ήταν η τοποθέτηση του Προέδρου του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών κ. Νικολάου Τσεμπερλίδη, ο οποίος αναφέρθηκε στο ιστορικό των αγορών βιολογικών προϊόντων στη Θεσσαλονίκη και στη σημαντικότητα των διαρκών ελέγχων για την προστασία των καταναλωτών.

Στο διάλειμμα της ημερίδας οι παρευρισκόμενοι είχαν τη δυνατότητα να γευτούν συνταγές με υλικά των παραγωγών των αγορών βιολογικών προϊόντων της Θεσσαλονίκης. Η ημερίδα έγινε στα πλαίσια του 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου Βιολογικής Γεωργίας & Κτηνοτροφίας, 12-15 Νοεμβρίου 2016 στο Πετρίτσι Σερρών. Μαζί με την ΕΑΒΒΕ, συνδιοργανωτές του συνεδρίου είναι το Δίκτυο για τη Βιοποικιλότητα και την Οικολογία στη Γεωργία «ΑΙΓΙΛΟΠΑΣ», η Ένωση Βιοκαλλιεργητών ΠΕ Σερρών και ο Δήμος Σιντικής, ενώ το συνέδριο τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, του Υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στη γραμματεία της ΕΑΒΒΕ (τηλ. 2313073004, eabbe2002@gmail.com).

Πηγή:agrotypos.gr

Καλλιέργεια Φραγκοσυκιάς

Το φραγκόσυκο σήμερα στην Ελλάδα είναι μια νέα καλλιέργεια, που άρχισε να καλλιεργείται συστηματικά κυρίως τα τελευταία χρόνια.

 

Φραγκοσυκιά, ο ελληνικός κάκτος

Η φραγκοσυκιά κατάγεται από το Μεξικό. Μετήχθη στην Ευρώπη από τους Ισπανούς μεταξύ των ετών 1521 – 1523. Στις Μεσογειακές χώρες διαδόθηκε ταχέως για τους γλυκείς και εύγευστους καρπούς της. Οι βλαστοί της φραγκοσυκιάς είναι πεπλατυσμένοι, ενώ στους κάκτους παρατηρούνται διαφοροποιήσεις με σφαιρικούς, κυλινδρικούς, στυλοειδείς ή αρθρωτούς, με πολλά φυλλοκλάδια.

Απαιτήσεις σε κλίμα-έδαφος

Η φραγκοσυκιά, απαιτεί αμμώδη, πετρώδη ξηρά και άνυδρα εδάφη, ενώ προτιμά ξηρό – θερμικά κλίματα. Η επιβίωση της βασίζεται στην αποταμίευση νερού, όπου μαζί με τις θρεπτικές ουσίες αποθηκεύει μεγάλες ποσότητες νερού μέσα στους ιστούς της και στην μείωση διαπνοής.

Καλλιεργητικές εργασίες

Η εγκατάσταση της φυτείας προϋποθέτει την ισοπέδωση του εδάφους, του φρεζαρίσματος και της βασικής λίπανσης. Ο αριθμός των φυτών που φυτεύονται είναι 40 φυτά το στρέμμα. Τα φυτά που έχουν παραχθεί από μοσχεύματα, φυτεύονται σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 5 μέτρα.

Οι αποστάσεις των φυτών επάνω σε κάθε γραμμή είναι 5 μέτρα φυτό από φυτό, ώστε να διευκολύνονται οι διάφορες καλλιεργητικές εργασίες. Οι καλλιεργητικές αυτές εργασίες είναι το κλάδεμα, η απομάκρυνση των πρώτων ανθέων, η απομάκρυνση των ανώριμων καρπών, η συγκομιδή κ.λπ. Οι εργασίες αυτές γίνονται την περίοδο Μαΐου – Ιουνίου.

Τα φραγκόσυκα πρέπει να δέχονται το κατάλληλο κλάδεμα ώστε να απομακρύνονται οι βλαστοί που έχουν κακοσχηματισθεί ή φέρουν πληγές, ή έρχονται σε επαφή μεταξύ τους. Το κλάδεμα πρέπει να γίνεται την άνοιξη ή στα τέλη του καλοκαιριού. Τα φραγκόσυκα απαιτούν την κατάλληλη λίπανση κυρίως σε φωσφόρο και κάλιο που θα πρέπει κατά προτίμηση να είναι οργανική.

Συγκομιδή και Αποδόσεις

Η συλλογή και ο καθαρισμός αποτελούν τα δύο πιο «δύσκολα» στάδια της καλλιέργειας.
Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται:

• Πριν την ανατολή του ηλίου γιατί το πρωί, τα αγκάθια του καρπού από την νυκτερινή υγρασία, είναι πιο ευλύγιστα.
• Όταν επικρατεί άπνοια, διότι ο άνεμος σκληραίνει τα αγκάθια.

Η στρεμματική απόδοση της καλλιέργειας κυμαίνεται κατά μέσο όρο από 2 έως και 3 τόνους.

Οι τιμές στη διεθνή αγορά ποικίλλουν ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση. Οι καρποί της πωλούνται από 2 – 5 ευρώ το κιλό, ενώ στα κλαδόφυλλα που χρησιμοποιούνται για ζωοτροφή η τιμή τους εξαρτάται από το μέγεθός τους από 0,7 – 70 ευρώ το τεμάχιο. Το αλκοολούχο ποτό που παράγεται από το φραγκόσυκο από 3 – 6 ευρώ το λίτρο.

Το φραγκόσυκο καρποφορεί μετά το 3ο έτος και έχει σε πλήρη παραγωγή αποδόσεις 100 – 150 κιλά ανά φυτό. Το φυτό είναι σε πλήρη παραγωγή μετά το 7ο έτος. Σε αρδευόμενη καλλιέργεια μπορεί να επιτευχθεί παραγωγή 3.000 – 4.000 κιλά το στρέμμα.

Η συγκομιδή των καρπών αρχίζει από τα τέλη Αυγούστου για τους καρπούς της πρώτης άνθισης και από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο για τους καρπούς της δεύτερης άνθισης. Η συγκομιδή γίνεται με κοπή των καρπών. Στη συνέχεια γίνεται απομάκρυνση των αγκαθιών, ώστε να διατεθούν στο εμπόριο με τον χαρακτηρισμό «χωρίς αγκάθια» ώστε να έχουν υψηλότερες τιμές.

Πηγή: agrosimvoulos.gr

Βιολογική καταπολέμηση εντόμων και ακάρεων στον κήπο μας

Βασική επιδίωξη του ανθρώπου ήταν πάντα να ζει σε ένα όμορφο μέρος. Μας ενδιέφερε πάντα ο χώρος που κατοικούμε, που εργαζόμαστε, που ξεκουραζόμαστε να είναι όμορφος τόσο εσωτερικά, όσο και εξωτερικά. Για το λόγο αυτό, από την αρχαιότητα ο άνθρωπος ανέπτυξε την αρχιτεκτονική και προσπάθησε, πέρα από την πρακτική και λειτουργική της αξία, να της εμφυσήσει την τέχνη και την καλαισθησία. Όσο όμορφα, επιβλητικά ή περίτεχνα όμως και αν είναι τα κτήρια, τα χαρακτηρίζει ‘εκ φύσεως’ η στασιμότητα και η στατικότητα, την οποία το μάτι και το μυαλό την ‘συνηθίζει’. Είναι βέβαιο ότι τους λείπει η ζωή και η ζωντάνια ενώ και η φύση των υλικών των κτηρίων είναι άτονη και μουντή.

Ο κήπος είναι η προέκταση των κτηρίων που θα δώσει το χρώμα, το άρωμα, την ζωντάνια και την διαφορετικότητα, την πνοή και την ‘μαγεία’ σε μια άψυχη κατασκευή. Ο κήπος είναι δυναμικός και όχι στατικός. Κάθε εποχή και κάθε στιγμή με τη συνεχή μεταμόρφωσή του θα δώσει τροφή τόσο στα μάτια των ανθρώπων, όσο και στις αισθήσεις και την φαντασία τους. Η ομορφιά της φύσης συμπληρώνει και ολοκληρώνει τις ανθρώπινες δημιουργίες ενώ δεν θα ήταν υπερβολή πως αν παραλληλίζαμε ένα κτήριο με το ‘σώμα’ , ο κήπος θα ήταν η ‘ψυχή’ του.

• Ο κήπος

Μοναδικό περιοριστικό παράγοντα στη δημιουργία ενός κήπου θα έπρεπε ίσως να αποτελεί μόνο η φαντασία. Ο κήπος βέβαια πρέπει να έχει ‘μέτρο’, να υπάρχει η γνώση για την συνδυαστικότητα των τμημάτων του, καθώς επίσης και να αντιπροσωπεύει τις δυνατότητές μας για την φροντίδα του, τόσο σε χρόνο όσο και σε πόρους, ώστε να παραμένει συνεχώς ζωντανός, λειτουργικός και όμορφος.

Όσο αφορά στην κατασκευή του, η αρχιτεκτονική τοπίου και κήπων έχει εξελιχθεί σε ολόκληρη επιστήμη που συνδυάζει τις γνώσεις για τα φυτά με τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και την τέχνη. Πέρα όμως από την κατασκευή, σημαντικότερη μέριμνα χρήζει η φροντίδα του κήπου. Το πότισμα, η θρέψη και η λίπανση, το σκάλισμα και ο αερισμός του εδάφους, το κούρεμα του χλοοτάπητα και το κλάδευμα δένδρων και θάμνων είναι εργασίες που όλοι μας λίγο – πολύ έχουμε εντρυφήσει. Η φυτοπροστασία όμως από τις ασθένειες και τους εχθρούς των φυτών είναι εξειδικευμένο αντικείμενο και απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις. Στο άρθρο αυτό θα γίνει προσπάθεια να περιγραφούν οι συχνότερες και σημαντικότερες εντομολογικές προσβολές των διαφόρων τμημάτων του κήπου, ενώ παράλληλα θα προταθούν λύσεις με έμφαση σε βιολογικές μεθόδους αντιμετώπισης.

• Φυτοπροστασία

Η σωστή φροντίδα των φυτών συντελεί στην ευρωστία τους.

Το πότισμα και η σωστή θρέψη θα δώσουν τα απαραίτητα συστατικά στο φυτό ώστε να συνθέσει φυτοαλεξίνες, φαινόλες, ανθοκυάνες, πολύτιμα αμινοξέα που σχετίζονται με το ‘ανοσοποιητικό’ του σύστημα. Το πότισμα θα πρέπει να γίνεται επιμελώς και σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες του κάθε φυτού, ενώ πρέπει να αποφεύγεται η κατάκλιση που πέρα από την σπατάλη συντελεί στη δημιουργία αναερόβιων συνθηκών και σηψιρριζίας. Εύρωστα φυτά προσβάλλονται λιγότερο συχνά από ασθένειες ενώ παράλληλα διαθέτουν σε εμάς περισσότερο χρόνο για να τους προσφέρουμε μια λύση μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων.

Ο καλός αερισμός, τόσο του υπέργειου τμήματος που εξασφαλίζεται με το κλάδευμα, όσο και του ριζικού συστήματος που εξασφαλίζεται με το σκάλισμα και την παρουσία γαιοσκωλήκων, επίσης βοηθούν σημαντικά στον περιορισμό των μυκητολογικών προσβολών.

Σε περίπτωση που εξελιχθεί μια μυκητολογική ασθένεια όπως το ωίδιο και ο περονόσπορος ακίνδυνες και βιολογικές λύσεις αποτελούν ο βιολογικός χαλκός και το θειάφι. Τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιούνταν ακόμη και στην αρχαιότητα για μύκητες των φυτών ενώ είναι ακίνδυνα για το περιβάλλον και τον άνθρωπο αρκεί να κρατηθούν σε ασφαλές μέρος και μακριά από παιδιά.

Ενώ λοιπόν η ευρωστία και το ανοσοποιητικό σύστημα προστατεύουν τα φυτά από τις ασθένειες (κυρίως μύκητες και λιγότερο βακτήρια ή ιούς), δεν υπάρχουν ισχυροί εσωτερικοί μηχανισμοί των φυτών για προστασία από τις εντομολογικές προσβολές. Τα φυτά λοιπόν σε ένα κλειστό και μικρό ‘οικοσύστημα’ όπως ο κήπος, όπου δεν υπάρχουν συνήθως εντομοφάγοι ή εντομοπαθογόνοι οργανισμοί, ‘βασίζονται’ κυρίως στη δική μας μέριμνα.

Χλωροτάπητας

Ίσως το μεγαλύτερο κομμάτι των κήπων να το αποτελεί ο χλοοτάπητας. Η αισθητική του αλλά και λειτουργική του αξία είναι μεγάλη, αφού συνήθως εκεί παίζουν τα παιδιά και διασκεδάζουν, αθλούνται ή ξεκουράζονται οι ενήλικες.

Το πρόβλημα

Ο χλοοτάπητας όταν ποτίζεται στραγγίζεται και κουρεύεται σωστά, σπάνια εμφανίζει μυκητολογικές προσβολές. Σημαντικότερο πρόβλημα αποτελούν οι εντομολογικές προσβολές του ριζικού συστήματος που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε απώλεια του γκαζόν. Οι σημαντικότεροι εχθροί είναι κυρίως τα λεπιδόπτερα όπως η αγρότιδα ή καραφατμέ (Agrotis segetum, Agrotis ipsilon) και τα σποντόπτερα (Spodoptera litoralis), τα κολεόπτερα όπως η μελολόνθη (Melolontha melolontha) και σπανιότερα τα δίπτερα (Tipula sp.). Όλα τα παραπάνω έχουν όψη σωληνόμορφη (σαν σκουλήκια), σκουρόχρωμη, καμπουροειδή ορισμένες φορές και το μήκος του ανήλικου που τρέφεται στις ρίζες μπορεί να ξεπεράσει τα 2-3 εκατοστά.

Το πρώτο σημάδι της παρουσίας τους είναι κατά τόπους κηλίδες ξήρανσης. Επιβεβαιώνουμε ρίχνοντας τοπικά στις κηλίδες έναν κουβά νερό. Λόγω των ασφυκτικών συνθηκών, τα σκουλήκια αυτά εγκαταλείπουν την ριζόσφαιρα και ανεβαίνουν στην επιφάνεια οπότε τα βλέπουμε εύκολα. Εάν δεν δούμε σκουλήκια τότε δεν είναι απαραίτητο ότι πρόκειται περί εντομολογικής προσβολής οπότε απευθυνόμαστε σε ειδικούς.

Η λύση

Εάν το πρόβλημα είναι τα λεπιδόπτερα, μια φθηνή οικολογική λύση αποτελεί ο βάκιλος Θουριγγίας. Ο βάκιλος είναι αποτελεσματικός εναντίων νεοεκκολαπτόμενων προνυμφών λεπιδοπτέρων (όπως η αγρότιδα) αλλά μειώνεται σημαντικά η αποτελεσματικότητά του σε μεγάλου μεγέθους προνύμφες (άνω του 1 εκ.). Η διάρκεια δράσης του είναι λίγες ημέρες (2-4) ενώ για το επιθυμητό αποτέλεσμα απαιτούνται αρκετές εφαρμογές στη σειρά σε εκδηλωμένες προσβολές. Συχνά συνδυάζεται η χρήση του βακίλου με την παρακολούθηση φερομονικών παγίδων ώστε να ξεκινήσουν οι εφαρμογές με τη σύλληψη των πρώτων ενηλίκων άρα και των πρώτων ωοτοκιών στον χλοοτάπητα.

Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι η ανάγκη συχνών και έγκαιρων επεμβάσεων, η μικρή διάρκεια δράσης, η χαμηλή αποτελεσματικότητα σε μεγαλόσωμα λεπιδόπτερα που στην ουσία κάνουν τη μεγαλύτερη ζημία, καθώς επίσης και το μικρό εύρος των ξενιστών του βακίλου (δεν θανατώνει κολεόπτερα ή δίπτερα σε περιπτώσεις μικτής προσβολής.

Η δεύτερη και πιο ολοκληρωμένη λύση προστασίας του χλοοτάπητα είναι οι εντομοπαθογόνοι νηματώδεις. Οι οργανισμοί αυτοί είναι τριχόμορφα σκουλήκια (δεν ξεπερνούν το 1 χιλιοστό σε μήκος) οι οποίοι εισέρχονται εντός των εχθρών του γκαζόν από φυσικά ανοίγματα όπως το στόμα και η έδρα, ελευθερώνουν συμβιωτικά βακτήρια και θανατώνουν τα συγκεκριμένα φυτοφάγα έντομα. Είναι πολύ στοχευόμενη η δράση τους και δεν πλήττονται άλλοι οργανισμοί όπως πτηνά, ερπετά, ωφέλιμα έντομα ή θηλαστικά. Η αποτελεσματικότητά τους είναι ιδιαίτερα υψηλή σε όλες τις κινητές μορφές των φυτοφάγων εντόμων και των τριών κατηγοριών (λεπιδόπτερα, κολεόπτερα, δίπτερα). Μπορεί μάλιστα να ξεπεράσει το 85% ενώ μπορεί να αγγίξει το 95% εάν γίνουν σχολαστικά και οι τρεις εφαρμογές. Οι νηματώδεις είναι οργανισμοί εδάφους και ζουν περισσότερο από ένα μήνα περιμένοντας τη λεία τους. Εφαρμογές νηματωδών κάνουμε τέλος Μαΐου, μέσα Ιουλίου και αρχές Σεπτεμβρίου καλύπτοντας έτσι όλη την επικίνδυνη περίοδο.

Η χρήση χημικών σκευασμάτων στον χλοοτάπητα πρέπει να αποφεύγεται διότι ο άνθρωπος έρχεται σε δερματική επαφή με το γκαζόν άρα και με τις χημικές αυτές ουσίες που στην πλειοψηφία τους είναι άκρως επικίνδυνες. Οι επιπτώσεις είναι δυσμενείς για το περιβάλλον, τους οργανισμούς και τα υπόγεια ύδατα. Παράλληλα, η αποτελεσματικότητά τους δεν αποδεικνύεται καλύτερη των βιολογικών σκευασμάτων.

Φοινικοειδή

Τα φοινικοειδή είναι εντυπωσιακά - μεγαλοπρεπή φυτά και συνήθως κατέχουν κεντρική και περίοπτη θέση στον κήπο. Κάποτε δεν χρειάζονταν ιδιαίτερη διαχείριση καθώς είναι σκληραγωγημένα φυτά με αντοχή στη λειψυδρία και χαμηλές απαιτήσεις στη θρέψη τους. Οι μυκητολογικές προσβολές επίσης είναι σπάνιες.

Το πρόβλημα

Το μεγάλο πρόβλημα ξεκίνησε το 2004 με την αθρόα εισαγωγή φοινικοειδών από την Αίγυπτο. Την περίοδο εκείνη εισήλθαν στη χώρα μας δύο θανάσιμοι ξυλοφάγοι εχθροί των φοινικοειδών ο γνωστός πλέον Ρυγχοφόρος και η πεταλούδα Paysandisia achon. Από τη στιγμή που κάποιο θηλυκό έντομο από τα παραπάνω είδη προσγειωθεί στη στεφάνη, το φοινικοειδές θανατώνεται συνήθως σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο εφόσον δε ληφθούν μέτρα. Η διάδοση των εντόμων είναι ραγδαία και αυτή τη στιγμή απειλούνται σχεδόν όλα τα φοινικοειδή της Νότιας Ελλάδας (Αττική, Κρήτη, Ρόδος, Κω, Πελοπόννησος κ.α.) ενώ η Παϊσαντίσια έκανε την εμφάνισή της και βορειότερα, σε φοινικοειδή της Χαλκιδικής.

Η λύση

Η βιολογική καταπολέμηση άλλη μια φορά είναι μονόδρομος για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος καθώς οι χημικές μέθοδοι δεν κατάφεραν να σώσουν τα φοινικοειδή σε γειτονικές χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία.

Συγκεκριμένα, γίνεται λούσιμο της στεφάνης του φοινικοειδούς με το βιολογικό μέσο ‘χιτοζάνη’ σε συνδυασμό με εντομοπαθογόνους νηματώδεις Steinernematidae. Οι εφαρμογές πρέπει να γίνονται μηνιαία και είναι απαραίτητη η γνωμάτευση και παρακολούθηση του φοινικοειδούς από εξειδικευμένο προσωπικό. Η μέθοδος της χιτοζάνης μπορεί να φτάσει σε αποτελεσματικότητα το 98% όταν οι σκέτοι νηματώδεις κατάφεραν να θανατώσουν μόλις το 43% των ξυλοφάγων εντόμων και τα χημικά σκευάσματα πέτυχαν ακόμη μικρότερα ποσοστά.

Κωνοφόρα

Ειδικά σε κήπους ορεινών περιοχών, αλλά και όχι μόνο, τα επιβλητικά κωνοφόρα όπως ο κέδρος, ο λάρικας, το πεύκο, το έλατο μπορεί να δώσουν ιδιαίτερη χροιά στον κήπο. Συχνή είναι η χρήση λεμονοκυπάρισσων, τούγιας ή άλλων παρόμοιων ως φυτοφράχτες ενώ οι γιουνίπεροι (juniperus) και άλλα νάνα κωνοφόρα χαρίζουν ιδιαίτερο χρώμα και σχήμα στα παρτέρια.

Το πρόβλημα

Συνήθως το κάθε είδος κωνοφόρου έχει και ένα ή δύο δικά του ιδιαίτερα εντομολογικά προβλήματα. Το πεύκο έχει σημαντικά προβλήματα με την Μαρχαλίνα ή βαμβακάδα καθώς και με την πιτυοκάμπη. Το κυπαρίσσι εμφανίζει τελευταία κατά περιοχές σοβαρά προβλήματα με ξυλοφάγα έντομα αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει αξιόλογη λύση μέχρι στιγμής. Ο κέδρος παρουσιάζει την άνοιξη έντονα προβλήματα με μαύρες αφίδες (μυζητικά έντομα) ενώ λεμονοκυπάρισσα και τούγιες εμφανίζουν σοβαρές προσβολές από ψευδόκοκκο (βαμβακάδα εσπεριδοειδών) καθώς και κοκκοειδή.

Η λύση

Η μαρχαλίνα των πεύκων είναι ένα έντομο που απασχόλησε ιδιαίτερα τα πευκοδάση την δεκαετία που διανύσαμε. Σήμερα το φαινόμενο βρίσκεται σε ύφεση και ο λόγος είναι η συμβολή των φυσικών εχθρών στην αποκατάσταση της ισορροπίας. Στα φυσικά οικοσυστήματα, όταν ένας πληθυσμός βρίσκεται σε έξαρση ακολουθεί μια αντίστοιχη πληθυσμιακή αύξηση των φυσικών εχθρών με αποτέλεσμα να αποκαθίσταται η ισορροπία. Εάν τοπικά υπάρχει πρόβλημα με μαρχαλίνα, το σημαντικότερο μέτρο που μπορούμε να λάβουμε είναι η αποφυγή ψεκασμών με χημικά σκευάσματα διότι θα είχε αρνητικές συνέπειες στους ωφέλιμους οργανισμούς και θα καθυστερούσε την δράση τους. Συμπληρωματικά θα μπορούσαμε να ξεπλύνουμε μόλυσμα από το πεύκο με τη χρήση καθαρού νερού μέσω πιεστικού μηχανήματος και να τοποθετήσουμε κολλητική ταινία με εντομολογική κόλλα στον κορμό ώστε να αποτρέψουμε την επαναναρρίχηση των προνυμφών της μαρχαλίνας από το έδαφος. Η εφαρμογή αιθέριων ελαίων από σχίνο, θυμάρι και ελίχρυσο που αναπτύχθηκε από ερευνητές του ΕΘΙΑΓΕ και του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου της Αθήνας έχει μελετηθεί εναντίον της Μαρχαλίνας και δίνει καλά αποτελέσματα χωρίς να επηρεάζουν τους ωφέλιμους οργανισμούς. Τέλος, καθοριστικής σημασίας είναι η θρέψη και η λίπανση των πεύκων καθώς θα συμβάλουν στην ευρωστία τους, στην ταχύτερη απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων που χάνονται λόγω της μυζητικής δράσης των εντόμων, στην ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος, στην δημιουργία φαινολών για την επούλωση τραυμάτων και στην ανάπτυξη και βελτίωση του φελλώδους ιστού που δυσκολεύει τη μαρχαλίνα να προσεγγίσει με το ρύγχος τις ηθμαγγειώδεις δεσμίδες.

Η κάμπια των πεύκων ή πιτυοκάμπη ή κάμπια λιτανεύουσα είναι ένας από τους σημαντικότερους εχθρούς του πεύκου. Είναι νυκτόβιο λεπιδόπτερο, οι προνύμφες σχηματίζουν το γνωστό μετάξινο κουκούλι στα κλαδιά ενώ όταν μεταναστεύουν για τις θέσεις νύμφωσης, ακολουθεί η μια την άλλη σχηματίζοντας ουρές σαν λιτανεία. Η παρουσία τους είναι έντονη στο 1/3 των πευκοδασών. Χαρακτηριστικό της προνύμφης είναι και οι αλλεργικές αντιδράσεις που προκαλεί σε όποιον τις πλησιάσει καθώς μόλις απειληθούν διασπείρουν στον αέρα τρίχες με τοξίνες που ερεθίζουν δέρμα, μάτια και αναπνευστικό σύστημα. Κυρίως για το λόγο αυτό, αλλά και για αισθητικούς λόγους, τα πεύκα σε κήπους θα πρέπει να προστατεύονται. Τα χημικά σκευάσματα πρέπει να αποφεύγονται, ειδικά εάν το πεύκο είναι πολύ κοντά σε κάποιο σπίτι. Ο όγκος των δένδρων είναι μεγάλος, χρησιμοποιείται αρκετή ποσότητα ψεκαστικού υγρού που μπορεί με τον άνεμο να παρασυρθεί εύκολα εντός της οικίας. Ο βάκιλος Θουριγγίας είναι η πιο οικονομική και διαδεδομένη βιολογική μέθοδος καταπολέμησης της κάμπιας ενώ η αποτελεσματικότητα μπορεί να αγγίξει το 95% εάν γίνει στο σωστό χρόνο (εκκόλαψη αυγών – Σεπ-Οκτ). Ψεκάζεται όλη η κόμη του πεύκου αργά το σούρουπο ώστε όταν οι νεαρές προνύμφες βγουν το βράδυ για να τραφούν, να καταπιούν την τοξίνη του βακίλου και σε βάθος χρόνου να πεθάνουν. Εάν δεν κάνουμε έγκαιρα τον ψεκασμό εναντίων των νεοεκκολαπτόμενων, ο βάκιλος δεν φέρνει να επιθυμητά αποτελέσματα στις μεγαλόσωμες προνύμφες. Στην περίπτωση αυτή μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εντομοπαθογόνους νηματώδεις, το οποίο σαν σκεύασμα είναι ακριβότερο αλλά ιδιαίτερα αποτελεσματικό. Για την μείωση του κόστους ενδείκνυται να ψεκαστούν με τηλεσκοπικό καλάμι μόνο οι φωλιές και όχι ολόκληρη η κόμη. Επίσης μπορούμε να ψεκάσουμε με νηματώδεις τις κάμπιες όταν μεταναστεύουν που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Μηχανικά επίσης θα μπορούσε να γίνει κόψιμο, απομάκρυνση και καταστροφή των φωλιών. Εναντίων των νυκτόβιων ενηλίκων που πραγματοποιούν πτήσεις μεταξύ Σεπτεμβρίου και Νοεμβρίου, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν φωτεινές ηλεκτρικές παγίδες που αποδείχτηκε πως είναι 15 φορές πιο ελκυστικές από τις φερομονικές. Τελευταία χρησιμοποιούνται και φωλιές νυχτερίδων (αρπακτικά των νυκτόβιων εντόμων) αλλά θα πρέπει να υπάρχει αρκετή έκταση πευκοδάσους ώστε να συντηρηθούν οι νυχτερίδες.

Οι αφίδες των κωνοφόρων είναι μεγάλες σε μέγεθος, έχουν διάφορους φυσικούς εχθρούς ενώ εμπορικά διαθέσιμη είναι και η γνωστή πασχαλίτσα. Εναλλακτικά θα μπορούσαμε να ψεκάσουμε με άλατα λιπαρών οξέων καλίου (σάπωνες) τα οποία είναι τοξικά για τα έντομα αυτά. Ο ψευδόκοκκος σε λεμονοκυπάρισσα, τούγιες κ.α., μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά με ωφέλιμα έντομα όπως ο κρυπτόλαιμος (για υψηλές προσβολές) και τo ιθαγενές Nephus includens (για χαμηλές προσβολές).

Δενδρώδη

Αρκετά είδη δένδρων που τοποθετούνται σε κήπους είναι καρποφόρα όπως κερασιές, ροδακινιές, δαμασκηνιές κ.α. Θα πρέπει ο ερασιτέχνης να δεχτεί ότι η επιλογή αυτών των ειδών στον κήπο γίνεται για την καλλωπιστική τους αξία και όχι με στόχο να επιτύχει ‘παραγωγή’. Εάν βέβαια σταθεί τυχερός και δεν εμφανιστούν τα γνωστά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα καρποφόρα όπως καρπόκαψα, δάκο, μύγα μεσογείου, ευρύτομο και πολλά άλλα, θα μπορέσει ίσως να γευτεί και λίγους καρπούς. Αλλά η παραγωγική διαδικασία είναι δύσκολο να επιτευχθεί σε έναν κήπο και μάλιστα από ερασιτέχνες. Για το λόγο αυτό δεν θα επικεντρωθούμε σε έντομα που ζημιώνουν την παραγωγή, αλλά σε εκείνα που μειώνουν την καλλωπιστική αξία.

Το πρόβλημα

Γνωστότερα προβλήματα των δενδρωδών είναι λοιπόν οι αφίδες των πυρηνοκάρπων, οι ψύλλες, ο ψευδόκοκκος και η Ισέρυα των εσπεριδοειδών καθώς και λεπιδόπτερα όπως οι φυλλοδέτες.

Η λύση

Οι αφίδες είναι από τα γνωστότερα έντομα που απασχολούν τον κήπο καθώς χάρη του υψηλού αναπαραγωγικού τους ρυθμού αναπτύσσουν γρήγορα μεγάλους πληθυσμούς. Δεν απασχολούν μόνο τα δενδρώδη, αλλά σχεδόν όλες τις κατηγορίες φυτών. Χαρακτηριστικό των αφίδων είναι οι δύο σίφωνες στο πίσω-άνω τμήμα του σώματός τους που μοιάζουν με ‘εξατμίσεις’. Η έκκριση μελιτωμάτων μπορεί να οδηγήσει δευτερογενώς στην ανάπτυξη μυκήτων καπνιάς, οπότε τα φυτά υποβαθμίζονται ακόμη περισσότερο. Μπορούμε να τις διαχωρίσουμε σε μεγαλόσωμες (π.χ. τριανταφυλλιάς, κωνοφόρων) και σε μικρόσωμες (καλ. δαμασκηνιάς και ροδακινιάς). Η χρήση χημικών σκευασμάτων δεν αποτελεί λύση καθώς το μικρό ποσοστό που επιβιώνει από τα δηλητήρια αναπτύσσει ανθεκτικότητα ενώ οι αναπαραγωγικοί ρυθμοί επιτρέπουν στο είδος να ‘ξαναχτίσει’ τον αρχικό πληθυσμό σε λιγότερο από 10 ημέρες. Η καλύτερη λύση είναι οι φυσικοί εχθροί που διατίθενται εμπορικά όπως οι γνωστές πασχαλίτσες (για υψηλές προσβολές), το Aphidoletes aphidimyza (για χαμηλές θερμοκρασίες), το Aphidius colemani (για μικρόσωμες αφίδες) και το Aphidius ervi (για μεγαλόσωμες αφίδες). Επίσης μπορεί να γίνει και εξαπόλυση χρύσωπα ο οποίος τρέφεται παράλληλα με κοκκοειδή, αλευρώδεις, αυγά άλλων εντόμων κτλ.

Ένα άλλο επιθετικό έντομο με πολλά μελιτώματα είναι και η ψύλλα. Εμφανίζεται κυρίως σε γιγαρτόκαρπα ενώ ένα ασιατικό είδος ψύλλας (Asizzia jamatonica) που πρόσφατα ήρθε στη χώρα μας, προκαλεί σημαντικές καταστροφές σε κωνσταντινουπολίτικες ακακίες. Η καλύτερη λύση είναι η έγκαιρη εξαπόλυση του αρπακτικού ημίπτερου Ανθόκορις (Anthocoris nemoralis) ενώ σε περίπτωση έντονης προσβολής μπορούμε πρώτα να ψεκάσουμε με το βιολογικό σκεύασμα Agricolle που είναι συμβατό με τα ωφέλιμα και ακίνδυνο για το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Σχετικά με την καταπολέμηση του ψευδόκοκκου, όπως έχει προαναφερθεί και για τα κωνοφόρα, χρησιμοποιούμε τον κρυπτόλαιμο και το Nephus includes με πολύ καλά αποτελέσματα. Το είδος Icerya purchasi εμφανίζει μεγάλη δυσκολία στην αντιμετώπισή του. Τα χημικά σκευάσματα είναι αναποτελεσματικά (έχει μικρούς βιολογικούς ρυθμούς – τρέφεται ελάχιστα άρα προσλαμβάνει πολύ μικρή ποσότητα δηλητηρίου – οι κηρώδεις εκκρίσεις γύρω από το σώμα του το προστατεύουν από δηλητήρια). Επίσης, το αποτελεσματικότατο αρπακτικό είδος Rodolia cardinalis είναι δυσεύρετο στην αγορά καθώς παράγεται από πολύ λίγα εντομοτροφεία στον κόσμο. Μετά από αυστηρό κλάδευμα (και φυσικά καταστροφή των κλάδων) μπορεί να γίνει μηχανικός ‘καθαρισμός’ του κορμού και των κλάδων με ένα μαλακό σφουγγάρι και διάλυμα σαπουνόνερου (Μασσαλίας, 0,8%) και οινοπνεύματος (0,5%). Αυτή η λύση είναι βέβαια εφικτή όταν έχουμε πρόβλημα σε 1-2 δένδρα και όχι σε πάρα πολλά.

Για τα λεπιδόπτερα χρησιμοποιούμε κατά περίπτωση βάκιλο, εντομοπαθογόνους νηματώδεις, φερομόνες, μέσα παγίδευσης κ.α. Είναι σκόπιμο όμως να συμβουλευτούμε ειδικό καθώς τα είδη λεπιδοπτέρων είναι πάρα πολλά, με διαφορετική ηθολογία, βιολογικό κύκλο και συμπεριφορά, οπότε το κάθε είδος απαιτεί εξειδικευμένη μεταχείριση.

Ετήσια - άνθη

Τα ετήσια αποτελούν τη νότα ‘χρώματος’ του κήπου καθώς τα περισσότερα τα επιλέγουμε για το άνθος τους. Συνήθως έχουν μικρή διάρκεια ζωής αλλά θέλουμε να είναι ζωηρά και χωρίς προβλήματα ώστε να αναδεικνύεται η ομορφιά τους.

Το πρόβλημα

Όπου υπάρχουν άνθη, υπάρχει και γύρη. Και όπου υπάρχει γύρη, εκτός από τις συμπαθητικές μελισσούλες, υπάρχουν και οι ζημιογόνοι θρίπες που βλάπτουν ιδιαίτερα και παραμορφώνουν άνθη και καρπούς.

Η λύση

Τα χημικά σκευάσματα εκτός του ότι δεν επιτρέπεται να τα εφαρμόζουμε στους χώρους που κινούμαστε, ψυχαγωγούμαστε και αθλούμαστε, αποφεύγουμε να τα εφαρμόζουμε ειδικά σε άνθη ώστε να προστατέψουμε τις μέλισσες. Δύο πολύ αποτελεσματικές λύσεις αποτελούν το αδηφάγο αρπακτικό ημίπτερο Orius laevigatus, και το αρπακτικό άκαρι Amblyseius cucumeris. Μάλιστα το δεύτερο είδος είναι αράχνη και δεν διαθέτει φτερά, συνεπώς μπορούμε να το εγκαθιστούμε και εκτός θερμοκηπίων χωρίς να ανησυχούμε ότι θα πετάξει και θα φύγει. Εάν το μόλυσμα του θρίπα στο έδαφος (όπου νυμφώνεται) είναι υψηλό, μπορεί να γίνει και με ριζοπότισμα εφαρμογή εντομοπαθογόνων νηματωδών εξειδικευμένων στο θρίπα (Steinernema feltiae).

Πολυετή και θάμνοι

Τα προβλήματα της κατηγορίας αυτής ίσως να έχουν αναλυθεί στην πλειοψηφία τους και παραπάνω. Θα μπορούσαμε χαρακτηριστικά να αναφέρουμε την τριανταφυλλιά σαν κύριο εκπρόσωπο στους κήπους, αλλά και τα πυξάρια, το ευώνυμο, τις φωτίνιες και άλλα πολλά.

Το πρόβλημα

Το συχνότερο πρόβλημα των θάμνων αλλά και κάποιων άλλων καλλωπιστικών όπως η τριανταφυλλιά, είναι οι τετράνυχοι. Επίσης, όταν παρατηρούμε φαγώματα ή τρύπες στα φύλλα, θα πρέπει να υποπτευθούμε μεγαλόσωμες κάμπιες ή σκαθάρια (όπως ο οτιόρυγχος).

Η λύση

Ο τετράνυχος είναι (όπως και η αφίδα) ένα από τα σημαντικότερα φυτοφάγα οικονομικής σημασίας. Διαθέτει και αυτός ταχύτατους αναπαραγωγικούς ρυθμούς (διπλασιασμός πληθυσμού (doubling time) = 2,2 ημέρες), ενώ έχει τεράστιο εύρος ξενιστών. Η αντιμετώπισή του πρέπει να βασίζεται στην πρόληψη και οι ενέργειές μας για την καταπολέμηση να είναι άμεσες ώστε να μην δοθεί χρόνος και αναπτύξει πολύ πληθυσμό. Προτιμά την ξηροθερμία και δεν του αρέσει το νερό. Η καλύτερη λύση είναι σε περίπτωση προσβολής να εξαπολύσουμε το αρπακτικό άκαρι (αράχνη) Phytoseiulus persimilis. Πολύ καλό αποτέλεσμα έχει και το θειάφι ή θειασβέστιο (βιολογικό σκεύασμα) το οποίο με τους ατμούς του δρα ασφυκτικά και θανατώνει δια ασφυξίας.

Εάν παρατηρούμε τρύπες ή φαγώματα στα φύλλα (ιδιαίτερα συχνό σε τριαντάφυλλο και φωτίνια), σημαίνει ότι είναι μάλλον λεπιδόπτερα, αλλά επειδή απέκτησαν μέγεθος τα έντομα, είναι αναποτελεσματικό να επέμβουμε με βάκιλο. Η καλύτερη λύση είναι οι εντομοπαθογόνοι νηματώδεις συνδυαζόμενοι με διάλυμα χιτοζάνης. Η χιτοζάνη (εμπορική ονομασία Biorend-R) προφυλάσσει τους νηματώδεις από την ξηροθερμία και την υπεριώδη ακτινοβολία με αποτέλεσμα να παρατείνεται η δράση τους και να αυξάνεται η αποτελεσματικότητά τους σε διαφυλλικούς ψεκασμούς. Το ίδιο σκεύασμα, εκτός από λεπιδόπτερα αντιμετωπίζει και κολεόπτερα όπως ο ρυγχίτης. Θα πρέπει όμως να μοιράζουμε το σκεύασμα εφαρμόζοντάς το και στα φύλλα και στο έδαφος. Ο λόγος είναι πως τα φυτοφάγα αυτά είτε κρύβονται στο έδαφος και επιτίθενται στο φύλλωμα το βράδυ (νυκτόβια λεπιδόπτερα, σποντόπτερα κ.α.), είτε ολοκληρώνουν μέρος του βιολογικού τους κύκλους στο χώμα.

Επίλογος

Η συλλογή πληροφοριών και η ενημέρωση για τις απαιτήσεις, τα προβλήματα και τις ανάγκες των φυτών είναι το σημαντικότερο βήμα για να φροντίζουμε σωστά τον κήπο μας.

Εξίσου σημαντική είναι η σχολαστική παρατήρηση των φυτών μας καθώς τα περισσότερα προβλήματά τους προέρχονται από τον ‘μικρόκοσμο’ και πρέπει να μάθουμε να τα εντοπίζουμε πριν αυτά διογκωθούν ή γίνουν μη αναστρέψιμα. Πρέπει να εντοπίζουμε επίσης τα μηνύματα που μας ‘στέλνουν’ να φυτά μέσω των μεταχρωματισμών των φύλλων, τις τροφοπενίες και την μάρανση λόγω ελλιπούς εδαφικής υγρασίας.

Για την λύση όλων των παραπάνω προβλημάτων θα πρέπει να έχουμε γνώμονα όχι μόνο τον άνθρωπο, αλλά και το περιβάλλον και τους άλλους οργανισμούς που επισκέπτονται τον κήπο μας όπως πουλιά, μέλισσες, χελώνες κ.α. Θα πρέπει να δίνουμε προτεραιότητα σε βιολογικές μεθόδους που σέβονται την οικολογία και δεν θέτουν σε κίνδυνο εμάς και τα αγαπημένα μας πρόσωπα.

Η επαφή με την φύση είναι ψυχική ανάταση που όλοι μας έχουμε ανάγκη. Οι φροντίδες στον κήπο, η παρουσία μας ανάμεσα στα δέντρα και τα φυτά, η επίδραση των αρωμάτων των χρωμάτων και των σχημάτων έχουν επιβεβαιωμένα αγχολυτική δράση. Ο κήπος δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά βασική ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου ο οποίος στερείται το φυσικό του περιβάλλον.

Πηγή: bio-insecta.gr