Βιο-οικο-καλλιέργεια Πράσου

Από το τεύχος 13 ( Ιούνιος-Ιούλιος-Αύγουστο '99) της Ν. Σελήνης:

ALLIUM PORRUM οικογένεια Λειριώδη (LILIACEAE)
Χατζηπανανιώτου Μένη

Το πράσο κατάγεται από τις παραμεσόγειες χώρες και καλ­λιεργείται για τον λευκό επιμήκη βλαστό του. Είναι φυτό διετές από σπόρο σε σπόρο και μονοετές αν καλλιεργηθεί για το βλαστό του. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Εχει επιπόλαιο ριζικό σύστημα και είναι ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες γι’ αυτό και καλλιεργείται σαν φθινοπωρινό ή χειμωνιάτικο λαχανικά.

Σπορά - μεταφύτευση

Σπέρνεται σε θερμοσπορεία τον φεβρουάριο ή σε ανοικτά σπορεία τον Μάρτιο - Απρίλιο. Η σπορά γίνεται στα πεταχτά ή σε γραμμές και σε βάθος 1,5 cm. Μόλις φυτρώσουν τα φυτά, κάνουμε αραίωμα αφήνοντας αποστάσεις μεταξύ των φυτών 3- 6 εκ. Στο σπορείο παραμένουν 1 -2 μήνες και μόλις αποκτήσουν πάχος μολυβιού τα μεταφυτεύουμε στο χωράφι. Η μεταφύτευ­ση αρχίζει τον Ιούνιο.

Λεύκανση

Για να πετύχουμε τη λεύκανση των πράσων μπορούμε να τα φυτέψουμε στις αυλακιές βαθιά μέχρι τη βάση των φύλλων (10-12 cm) και καθώς αναπτύσσονται να συσσωρεύουμε γύρωτους χώμα.

Παραγωγή σπόρου

Για τηνπαραγωγή σπόρου είτε αφήνονται επιτόπου ορισμέ­να φυτά να σποροποιήσουντον επόμενο χρόνο ή ξεριζώνονται καιτοποθετούνται σε άμμο ή φυτόχωμα και μεταφυτεύονται την Ανοιξη.
Με την εμφάνιση των ανθικών κεφαλών και αφού μαυρίσουν οι σπόροι τα κόβουμε και τα μεταφέρουμε στην αποθήκη.
Περιμένουμε να ξεραθούν εντελώς και τινάζουμε το σπόρο.

Οι ποικιλίες των πράσων διακρίνονται σε μακροστέλεχες και βραχυστέλεχες. Στα πρώτα ανήκουν τα Μακριά Αργους και τα Λευκά Μακριά που καλλιεργούνται στη Μακεδονία.
Στη δεύτερη ανήκουν τα πράσα Εύβοιας με κοντό και χοντρό στέλεχος.

Επειδή τα πράσα σταυρογονιμοποιούνται σε μεγάλο ποσο­στό για να κρατήσουμε τις ποικιλίες, πρέπει να είναι απομονω­μένες.

Διαδοχική καλλιέργεια

Μπορούν να διαδεχθούν το σπανάκι στο χωράφι

Συγκαλλιέργεια

Τα πράσα μπορούν να καλλιεργηθούν μαζί με καρότα ή παντζάρια ή μαζί με κινέζικο λάχανο. Επίσης παραδοσιακά συγκαλλιεργούνται με δεντρολίβανο και φασκόμηλο.

Συγκομιδή
Η συγκομιδή τους αρχίζει το φθινόπωρο. Διαλέγουμε φυτά που έχουν διάμετρο τουλάχιστον 3 εκ. Τα πράσα μπορούν να διατηρηθούν καλά για 1-3 μήνες σε θερμοκρασία Ο οC και σχετική υγρασία 85-90%. Στους -2 °C παγώνουν.

Προβλήματα καλλιέργειας

Τα πράσα έχουν τις ίδιες ασθένειες και εχθρούς με τα κρεμ­μύδια. Για πληροφορίες βλέπε τεύχος 2.

Βιβλιογραφία

-      Γενική και Ειδική Λαχανοκομία Θρασυβούλου Δ. Ραπτόπουλου.

- GARDEN PROBLEM SOLVER JEFF BALL

High - Yield Gardening HUNT and BORTZ

Φυσιολογικές ιδιότητες του πράσου 

Δ.Π.-Σ.Ο.

Το πράσο (Κρόμμυον το πράσον), λαχανικό γνωστό από την αρχαιότητα καλλιεργείται σχεδόν σε όλους τους κήπους ως λαχανικό και αρτυματικό. Συγγενής του είναι το αγριόπρασο (Allium porrum ampeloprasum) που μοιάζει πολύ με το καλλιεργημένο, μόνο, που ο βολβός του έχει γύρω - γύρω βολβίδια και τα φύλλα του είναι μεμβρανώδη και μαλακά. Η γεύση του είναι πιο λεπτή και πιο γλυκιά. Εχουν τις ίδιες ιδιότητες και χρήσεις.  



Κύρια συστατικά: Το λαχανικό αυτό έχει γλυκίζουσα και κάπως καυστική γεύση και οσμή ευχάριστη. Αποτελείται κατά το 90% από νερό. Εχει έτσι μικρή θρεπτική αξία. Το υπόλοιπο 10% όμως αποτελείται από πολλές χρήσιμες ουσίες όπως: βιταμίνες Β,C, Φωσφορι­κό οξύ (χρήσιμο για την υπερκόπωση, τις θηλάζουσες....), Σίδηρο, Ασβέστιο, Μαγνήσιο, Φώσφορο, Μαγ­γάνιο, Θείο, Νάτριο, Κάλλιο, Πυρίτιο, υδατάνθρακες, κυτταρίνη, αιθέριο λάδι θειαζωτούχο (χρήσιμο για τους φυματικούς), γλίσχραμα.

Είναι διουρητικό, διαλυτικό της άμμου και των λίθων του νεφρού και της κύστης, καθαρτικό, μαλακτικό, αποχρεμπτικό, νευροτονωτικό, αντισηπτικό.

Χρήσεις: Εσωτερικά, χρησιμοποιείται για αρτηριο­σκλήρωση, αναιμία, ουρική αρθρίτιδα (ποδάγρα), παθή­σεις του ήπατος, καρδιοπάθειες, κυστίτιδες, υδρωπικία, ρευματισμούς, πνευμονικές φλογώσεις, βρογχίτιδα, φυ­ματίωση, τραχειοβρογχίτιδα, ραχίτιδα, λαρυγγίτιδα, νε­φρική ανεπάρκεια, αζωθαιμία, παχυσαρκία, καχεξία.

Εξωτερικά, για αποστήματα, δοθιήνες, κάλους, κατα­κράτησή ούρων, ωταλγίες, πληγές, τσιμπήματα εντό­μων, εγκαύματα, αιματώματα.

Χρήσιμα μέρη του πράσου είναι ο βολβός, τα φύλλα αλλά και τα ριζίδια του και οι σπόροι.

Εσωτερική χρήση

-  Παίρνοντας το ζουμί από βρασμένα πράσα έχουμε ένα πολύ καλό διουρητικό.

-  Για την υδρωπικία: Βράζουμε κοτσάνια από πράσα σε 2 κιλά νερό ώσπου να μείνει το μισό. Ο άρρωστος θα πρέπει να παίρνει 1 ποτήρι του κρασιού απ’ αυτό το ζουμί πρωί, μεσημέρι, βράδυ.

-  Για παθήσεις ουροδόχου κύστεως: Βράζουμε σπό­ρους από πράσα σε κρασί. Πίνουμε κρύο, πριν τον βραδινό ύπνο για 7-10 ημέρες.

-  Οι σπόροι επίσης χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ψιττακίασης. Κοπανίζονται και λαμβάνονται σε μορ­φή εγχύματος.
Για πόνους αυτιών και ιλίγγους. Ενσταλάζουμε χυμό από πράσα και ροδέλαιο μέσα στο ακουστικό πόρο.

-  Αλλη συνταγή συστήνει για το βούισμα των αυτιών χυμό στιμμένου πράσου μαζί με πρόβειο γάλα (3-4 σταγόνες).

-  Για τη βραχνάδα: χυμός πράσου ανακατεμένος με μέλι: 1 φλιτζάνι του καφέ, 3 φορές την ημέρα.

Οι μαλακτικές ιδιότητες του πράσου ήταν γνωστές τόσο στους αρχαίους Ελληνες όσο και στους Ρωμαίους. Ο Αριστοτέλης μας λέει ότι το πράσο κάνει πολύ καλή φωνή. Ο δε Πλίνιος αναφέρει ότι ο Νέρων έτρωγε πράσο με πολύ λάδι για να καλυτερεύσει τη φωνή του.

-  Το αφέψημα ή το έγχυμα πράσων είναι χρήσιμα σε περιπτώσεις δηλητηρίασης από μανιτάρια.

-  Επίσης κάποια παλιά συνταγή μας λέει ότι η εσωτε­ρική λήψη χυμού πράσου ανακατωμένου με μέλι ωφελεί τους δαγκωμένους από ερπετά σε συνδυασμό με κατά­πλασμα πράσων πάνω στη δαγκωματιά.

-  Παλαιότερα έφτιαχναν σιρόπι με τα πράσα για τους φυματικούς.

Εξωτερική χρήση

-  Χυμός πράσου ή κατάπλασμα ωμού πράσου για τα τσιμπήματα από σφήκες, μέλισσες κ.λ.π.

-  Ο χυμός φρέσκου πράσου είναι επίσης ωφέλιμος για φαγούρες, εκζέματα και δερματίτιδες.

 - Χυμός πράσου με γάλα ή τυρόγαλα είναι χρήσιμος για σπυριά και κοκκινίλες προσώπου.

-   Για αποστήματα και δοθιήνες: Φτιάχνουμε ζύμη με ψίχα ψωμιού και χυμό και την τοποθετούμε πάνω στο απόστημα.

-   Για τους κάλους: Αφήνουμε 4 φύλλα πράσου μέσα σε ξίδι για 24 ώρες. Επειτα τα τοποθετούμε πάνω στο πάσχον μέρος για μια νύχτα. Το πρωί ξύνουμε την περιοχή του κάλου. Αν χρειαστεί επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία άλλη μια φορά.

-  Στις πληγές: Τα φύλλα πράσου είναι αντισηπτικά και επουλωτικά.

-   Για κατακράτηση ούρων, κυστίτιδες: Βράζουμε σε χαμηλή φωτιά 6 πράσα σκεπασμένα με λάδι ελιάς. Τα τοποθετούμε ζεστά στο κάτω μέρος της κοιλιάς.

-   Για εντερικά σκουλήκια: Ψιλοκομμένα ριζίδια πρά­σου με γάλα.

-  Για πόνους στα πλευρά: Καταπλάσματα βρασμένων πράσων.

-   Για την αζωθαιμία: Αφήνουμε 30 γραμμ. ριζών σε 1 λίτρο άσπρο κρασί για 10 ημέρες. Παίρνουμε 1 ποτήρι κάθε πρωί.

-    Βαφή μαλλιών: Ο χυμός φρέσκου πράσου στο τελευταίο ξέβγαλμα δίνει όμορφες ανταύγειες και ζωη­ρεύει το χρώμα των καστανών και ξανθών μαλλιών. (1 ποτήρι νερού).

Το πράσο στη μαγειρική

Το πράσο μπαίνει σε πολλές συνταγές της μεσογεια­κής κουζίνας είτε ως κυρίως λαχανικό είτε ως άρτυμα.

Στην αρχαία Ελλάδα έφτιαχναν ένα είδος σάλτσας, τον “μυττωτό” με μαλακό τυρί, τρίμμα σκόρδου, ελαιό­λαδο, πράσο και μέλι.

Μπορούμε να αποξηράνουμε πράσα ή αγριόπρασα, αφού τα κόψουμε κομματάκια, για να τα χρησιμοποιή­σουμε το χειμώνα σε σούπες λαχανικών.

Παραθέτουμε και την άποψη για το πράσο του μονα­χού Αγαπίου του Κρητός, όπως αναφέρεται στο “Γεωπονικόν”, που εκδόθηκε το 1850.

Δια το Πρασον.
Είναι το ατυχώτερον φαγί από όλα τα χορτάρια, και πρέπει να μην το τρώγει τινάς λεπτός άνθρωπος, μόνον όσοι κοπιάζουν και δουλεύουσιν όπου είναι δυνατής κράσεως. οι δε ευγενείς ας απέχωσιν αυτού διατί είναι πολλά θερμόν δίδει κεφαλόπονον και χαλά το γούλον και τα οδόντια “βλάπτει το φως και τον στόμαχον” είναι πολλά κακοχώνευτον και γεννά άνεμον βλάπτει τα νεφρά και κάμνει κακούς χυμούς “φέρνει φοβερά ονείρατα” μόνον ετούτο το καλόν έχει όπου οφελούσι τα φύλλα του εις ταις ζοχάδες να τα βάνεις ψημένα όταν φάγεις μανιτάρια και φοβάσαι να μην ήσαν φαρ­μακερά, φάγε πράσα να μη να σε βλάψη το φαρμάκι ότι το πράσον είναι φυσικά του μανιταριού αντιφάρμακον. Ετι δε αφανίζει και την κραιπάλην, ήγουν όταν μεθύσης και να φάγεις πράσα ξεμεθάς γλίγωρα. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

“Traitement des maladies par les legumes, les fruits et les cereales” Dr. J Valnet ed. Maloine S.A. 1975.

-  “Le guide de Γ anticonsommateur” ed. Seghers, Paris

-  Γεωπονικόν, εκδόσεις “ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ” 1979

-  Τα φαρμακευτικά βότανα και οι θεραπευτικές τους ιδιότη­τες, Λάμπρου Π. Σπύρου, Αγροτικός Εκδοτικός Οίκος.

-  230 Βότανα, Ιουλίας Δαβάρα, TELE - PRESS Εγκυκλοπαι­δικές Εκδόσεις.

Πηγή: topikopoiisi.com