Ν Η Μ Α Τ Ω Δ Ε Ι Σ
Οι νηματώδεις διακρίνονται σε:- Σε νηματώδεις ριζών (Melodogyne, Heterodera και άλλους ενδοπαρασιτικούς ή εκτοπαρασιτικούς - ελεύθερους).
- Σε νηματώδεις στελεχών, φύλλων, βολβών (Ditylenchus Aphelenchades κ.α.).
Εμάς στα κηπευτικά μας ενδιαφέρουν κυρίως η πρώτη κατηγορία. Οι νηματώδεις αυτοί είναι υπεύθυνοι όχι μόνο για άμεσες ζημιές που κάνουν στα προσβαλλόμενα όργανα των φυτών, αλλά και για σαπίσματα ριζών, καχεξία, μαρασμό, κλπ. ή τα επακόλουθά τους, επειδή πολλές φορές είναι φορείς ιών, βακτηρίων, μυκήτων.
Γεγονός πάντως είναι ότι, όταν το πρόβλημα από τους νηματώδεις είναι σοβαρό, με τα συνήθη καλλιεργητικά μέτρα (αμειψισπορά, εκλογή ανθεκτικών ποικιλιών, χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού , εναλλαγή καλλιεργειών κλπ) είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί με μεγάλη επιτυχία.
Για την αντιμετώπισή τους στα πλαίσια της βιολογικής γεωργίας εκτός από τα παραπάνω καλλιεργητικά μέτρα που προαναφέραμε τα οποία είναι πολύ βασικά (και αποτελεσματικά όταν το έδαφος δεν είναι βεβαρημένο με μεγάλο ποσοστό προσβολής) , πρέπει να ξέρουμε ότι οι νηματώδεις δεν μπορούν να αναπτυχθούν παρά μόνο σε περιβάλλον υγρό.
Αν η υγρασία κατέβει κάτω από το 10% μειώνεται αισθητά η ανάπτυξη και η κίνησή τους και επομένως η προσβολή και μετάδοση τους.
Τα μέσα που διευκολύνουν την μετάδοσή τους είναι:
- Το νερό άρδευσης μεταφέρει σε μεγάλες αποστάσεις τις προνύμφες τα ακμαία και ιδιαίτερα τις κύστεις.
- Ο αέρας επίσης μπορεί να διασπείρει τα αυγά τις προνύμφες και τις κύστεις.
- Το έδαφος που είναι κολλημένο στα γεωργικά εργαλεία, στα παπούτσια των καλλιεργητών διευκολύνει την μετάδοση των νηματωδών.
- Το πολλαπλασιαστικό υλικό (που δεν είναι φυτουγειονομικά ελεγμένο) μπορεί να αποβεί μοιραίο για τη μεταφορά τους.
Για την καταπολέμηση υπάρχουν διάφοροι τρόποι όπως:
- Nηματώδεις που τρέφονται από άλλους φυτοφάγους νηματώδεις. Αυτοί είναι σύμμαχοι των καλλιεργητών και μειώνουν τον πληθυσμό των παρασίτων.
- Ηλιοαπολύμανση (ή ηλιοθέρμανση βοηθάει στη μείωση των νηματωδών).
- Η προσθήκη ουσιών πλούσιων σε χιτίνη εννοούν τους χιτινολυτικούς νηματοδοφάγους μύκητες (ακτινομύκητες).
- Βιολογικός έλεγχος με το βακτήριο Bacullus penetrans.
- Η φύτευση στις γραμμές των φυτών και άλλων φυτών με απωθητικές για τους νηματώδεις ιδιότητες (π.χ. κατιφές)
- Η αμειψισπορά με φυτά κατιφέ σε όλο το χωράφι ή στα σαμάρια φύτευσης των φυτών
- Αμειψισπορά με φυτά αγρωστώδη όπως κριθάρι και βρώμη δίνει καλά αποτελέσματα και μετριάζει το πρόβλημα για 2 – 3 χρόνια
Α Κ Α Ρ Ε Α
Τα ακάρεα και ιδιαίτερα το τετράνυχος Tetranychus urticae, καθώς και το ακάρι Aculops lycopersici. Είναι απ΄ τους σημαντικότερους εχθρούς της τομάτας, όμως ο Tetranychus urticae προκαλεί αρκετά προβλήματα , σε καλλιέργειες αγγουριάς στο θερμοκήπιο αλλά και σε όλα τα κηπευτικά.Τα ακάρεα είναι πολύ μικρά και δύσκολα διακρίνονται με γυμνό μάτι. Τρέφονται απομυζώντας χυμούς από τους ιστούς των φυτών, με συνέπεια τη δημιουργία μικρών χλωρωτικών κηλίδων ή χαλκόχρωμων κηλίδων , τη βαθμιαία εξασθένιση του φυτού , την αποφύλλωση του και τελικά την ξήρανση του.
Οι τετράνυχοι αναπτύσσονται σε θερμοκρασία 12-35 C (άριστη 26-35 C) και σε σχετική υγρασία 30-70% (άριστη 30-50%). Ανάλογα με τις συνθήκες περιβάλλοντος και την εποχή, αλλά κυρίως ανάλογα με τη θερμοκρασία, ο βιολογικός του κύκλος διαρκεί από 7-60 ημέρες.
Τα διάφορα νυμφικά στάδια, τα χειμερινά και τα θερινά αυγά καθώς και τα ακμαία διασπείρονται με τη βοήθεια του ανέμου.
Κατά τους θερμούς και ξηρούς μήνες τα ακάρεα μπορούν να προκαλέσουν σε μικρό διάστημα φυλλόπτωση, ανθόρροια, αλλοίωση του σχήματος των φύλλων και καρπών, πρόωρη ωρίμανση των καρπών και καθολική ξήρανση των φυτών. Ακόμη προκαλούν και έμμεσες ζημιές, γιατί διευκολύνουν τη μεταφορά παθογόνων ιών, μυκήτων και βακτηρίων.
Η αντιμετώπιση των ακαρέων γίνεται κυρίως με τη χρήση του βρέξιμου θείου ή του θείου με την μορφή επίπασης κάτω στο έδαφος ή όπου επιτρέπεται πάνω στα φυτά (όχι στο θερμοκήπιο τους θερινούς μήνες).
ΕΝΤΟΜΑ ΦΥΛΛΩΜΑΤΟΣ
Θ Ρ Ι Π Ε ΣΟι θρίπες είναι πολύ μικρά έντομα που ανήκουν στα θυσανόπετρα και προκαλούν σοβαρές ζημίες στις καλλιέργειες.
Ο θρίπας του κρεμμυδιού Thrips tabaci και ο Frankliniella occidentalis. Είναι μεγάλο πρόβλημα σε πολλές καλλιέργειες, ιδιαίτερα στα αγγούρια. Και ένα τρίτο είδος το οποίο μερικές φορές βρίσκεται στα θερμοκήπια και είναι γνωστός ως ο θρίπας του τριαντάφυλλου Thrips fuscipennis.
Ο θρίπας περνάει από τρία στάδια στη ζωή του:
- αυγό,
- δύο νυμφικά (προνυμφικό, και νυμφικό στάδιο)
- και το τέλειο.
Οι θρίπες προκαλούν ζημιά στα φυτά με το να τρυπούν και να απομυζούν τα κύτταρα της φυλλικής κυρίως επιφάνειας. Με άμεσο αποτέλεσμα η φωτοσυνθετική επιφάνεια να μειώνεται.
Σε υψηλές συχνότητες προσβολών παρουσιάζεται ζημιά ακόμα και στους καρπούς. Στα αγγούρια και ιδιαίτερα , στους νεαρούς καρπούς , προκαλούνται παραμορφώσεις.
Στις πιπεριές οι θρίπες έρπονται ανάμεσα στο κάλυκα και στον καρπό, και προκαλείται παραμόρφωση σαν αποτέλεσμα της διατροφής τους. Τυπικό σύμπτωμα της προσβολής από θρίπες είναι ο ασημί χρωματισμός των φύλλων (αργυροφυλλία) , λόγο της παρουσίας αέρα στα κύτταρα που έχουν αδειάσει από τον κυτταρικό χυμό. Στα φύλλα παρατηρούνται ακόμη χλωρωτικές ή ανοιχτοκάστανες ή κοκκινωπές κηλίδες, σχηματισμός μικρών κηλίδων και παραμόρφωση τους. Όλα τα φυτικά μέρη καλύπτονται από τα αποχωρήματα των θριπών στα οποία αναπτύσσονται δευτερογενώς μύκητες, με τελικό αποτέλεσμα την ποιοτική υποβάθμισή τους.
Οι έμμεσες ζημιές που προκαλεί η προσβολή από θρίπες οφείλονται κυρίως στη λύση της συνέχειας των φυτικών ιστών, που διευκολύνει την εγκατάσταση παθογόνων μυκήτων, βακτηρίων και ιών.
Βιολογικός έλεγχος του θρίπα είναι δυνατόν να γίνει με αρπακτικό άκαρι Amblyseius cucumeris, το αρπακτικό ημίπτερο Orius spp και το αρπακτικό άκαρι Amblyseius degenerans.
Επιπρόσθετα μέτρα, ο μύκητας Verticillium lecanil έχει επίσης μια επίδραση στους θρίπες Amblyseius cucumeris.
Με τη βοήθεια του αρπακτικού άκαρι Amblyseius cucumeris, οι θρίπες όπως ο θρίπας των κρεμμυδιών Thrips tabaci. O Frankliniella occidentalis και ο θρίπας του τριαντάφυλλου Thrips fuscipennis μπορούν να ελεγχθούν βιολογικά.
Τρόπος δράσης :
Το αρπακτικό άκαρι ψάχνει δραστικά την τροφή του στην καλλιέργεια (αυγά θριπών και νεαρές προνύμφες). Έτσι μπορεί να διανύσει σημαντικές αποστάσεις. Ένα τέλειο αρπακτικό άκαρι απομυζά 2-3 προνύμφες την μέρα. Ένα θηλυκό αρπακτικό γεννάει 2-3 αυγά τη μέρα στην κάτω επιφάνεια των φύλλων στις τρίχες των φύλλων.
Το αρπακτικό άκαρι μπορεί να τοποθετηθεί προληπτικά, πριν την εμφάνιση των θριπών. Τα αρπακτικά πρέπει να βρίσκονται σ' όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, για να ελέγχουν τους θρίπες. Στις καλλιέργειες που έχουν γύρη (όπως πιπεριές) τα αρπακτικά ακαρεα , τρέφονται επίσης και με γύρη όταν δεν υπάρχουν θρίπες. Σε καλλιέργειες που δεν έχουν γύρη (όπως αγγούρια) τα αρπακτικά πρέπει να τοποθετούνται κανονικά σε μεγάλους αριθμούς στην αρχή της καλλιεργητικής περιόδου.
Τα αρπακτικά δεν διαχειμάζουν σε περιόδους με μικρό μήκος μέρας και έτσι μπορούν να εισαχθούν στο θερμοκήπιο κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Η ανάπτυξη των αρπακτικών απαιτεί υγρασία σχετική περίπου 75% και θερμοκρασία κανονική πάνω από 20 0C.
Επίσης μείωση των πληθυσμών επιτυγχάνεται με την ανάρτηση των αυτοκόλλητων χρωματικών μπλε παγίδων που αναρτώνται πάνω από τις γραμμές των φυτών και βοηθούν κυρίως στον έλεγχο των προσβολών. Όπως επίσης επιτυγχάνεται και με την πλήρη εδαφοκάλυψη των καλλιεργειών επειδή με τον τρόπο αυτό παρεμποδίζεται ο θρύπας να διαχειμάσει και να εκκολαφθούν τα καινούρια φυτά στο έδαφος.
Λ Ι Ρ Ι Ο Μ Υ Ζ Α
Υπάρχουν τέσσερα είδη λιριομύζας τα οποία είναι κοινοί εχθροί:- Η λιριόμυζα της τομάτας Lioriomyza bryonial,
- η αμερικάνικη λιριόμυζα Liriomyza trifolli,
- η λιριομυζα του μπιζελιού Liriomyza huidobrensis
- και η λιριομυζα liriomyza stigata. Κάτω από φυσικές συνθήκες, οι λαρβες αυτών των ειδών παρασιτίζονται καλά από αρκετούς φυσικούς εχθρούς.
Τα προβλήματα από την λιριόμυζα έχουν αυξηθεί εξ΄ αιτίας της χρήσης των ευρέως φάσματος εντομοκτόνων. Με τις εφαρμογές αυτές, οι πληθυσμοί των φυσικών εxθρών του εντόμου μειώθηκαν πάρα πολύ , αλλά και η λιριόμυζα ανέπτυξε ανθεκτικότητα σ΄αυτά τα εντομοκτόνα.
Η λιριόμυζα περνάει από έξη στάδια αναπτύξης, ονομαζόμενα
- αυγό,
- τρία λαρβικά στάδια,
- ένα πούπας
- και το τέλειο.
Η ζημιά προκαλείται απ΄ τις λάρβες και τα τέλεια θηλυκά. Τα θηλυκά κάνουν διατροφικές κηλίδες στο φύλλο και γεννούν τα αυγά τους σ΄ ένα αριθμό απ΄ αυτές. Καθώς οι λάρβες διατρέφονται κάνουν στοές μέσα στα φύλλα.
Η ποσότητα του πράσινου μειώνεται και τα φύλλα τις περισσότερες φορές ξεραίνονται. Έμμεση ζημιά παρουσιάζεται όταν μύκητες αναπτύσσονται στις διατροφικές κηλίδες.
Ο βιολογικές έλεγχος της λιριόμυζας είναι δυνατόν να γίνει με τα παράσιτα Dacnusa sibirica, Diglyphus isaea, ή μείγμα αυτών των δύο.
Η παρασιτική σφήκα Dacnusa sibirica γεννάει ένα αυγό μέσα στη λάρβα της λιριομύζας. Η λάρβα αυτή συνεχίζει να αναπτύσσεται μέσα στο φύλλο και νυμφούται στο έδαφος. Μέσα στην πούπα της λιριόμυζας αναπτύσσεται η παρασιτική σφήκα. Η παρασιτική σφήκα Diaglyphus isaea σκοτώνει τη λάρβα της λιριομύζας στη στοά και αφήνει ένα αυγό δίπλα της. Το αυγό αναπτύσσεται μέσα στη στοά και γίνεται η παρασιτική σφήκα, χρησιμποιοώντας τη νεκρή λάρβα ως τροφή. Η νύμφωση γίνεται στο φύλλο.
Οταν φρέσκες διατροφικές κηλίδες ή νέες λιριομυζες παρουσιασθούν, τα παράσιτα πρέπει να μπουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Τοποθετούνται κάθε βδομάδα ή κάθε δεύτερη βδομάδα παρασιτισμένες λάρβες μέχρι να αναπτυχθεί ικανοποιητικός αριθμός παρασιτισμένων λαρβών. Τα παράσιτα της λιριόμυζας μπορούν να εμφανιστούν και φυσικά. Αυτό όμως είναι δύσκολο να παρουσιαστεί στο θερμοκήπιο ενώ στην υπαίθρια καλλιέργεια συναντάται συχνά. Κάθε καλλιέργεια απαιτεί το δικό της σχήμα εισαγωγής.
Οι παρασιτικές σφήκες διατίθενται σε ανακινούμενα μπουκάλια των 250 cc. Αυτά επιτρέπουν γρήγορη και κανονική διανομή του παρασίτου όταν κριθεί απαραίτητη η εφαρμογή του.
Οι παρασιτικές σφήκες πρέπει να απελευθερώνονται ανάμεσα στα φύλλα. Μετά την εισαγωγή τους πετούν μέσα στην καλλιέργεια και αρχίζουν αμέσως να δουλεύουν. Μετά από δυο εβδομάδες περίπου έχουμε παρασιτισμό. Η παρουσία του Digliphus isaea μπορεί να αναγνωρισθεί από τις μικρές στοές που περιέχουν νεκρές λάρβες και οι πούπες του είναι ορατές αν κρατήσουμε τα φύλλα στο φως. Η παρουσία του Dacnusa sibirica μπορεί να προσδιοριστεί αν εξετάσουμε δείγμα φύλλου στο εργαστήριο.
Στη λιριόμυζα αλλά και σε άλλα έντομα , κρεμιόνται κίτρινες χρωματικές αυτοκόλλητες παγίδες, πάνω από τις γραμμές των φυτών , που λειτουργούν κυρίως ως παγίδες για τον έλεγχο των πλυθισμών.
Α Λ Ε Υ Ρ Ω Δ Η Σ
Ο αλευρώδης είναι ένας από τους πιο σπουδαίους εχθρούς των καλλιεργειών υπό κάλυψη, λαχανικών και λουλουδιών καθώς επίσης και των υπαίθριων καλλιεργειών. Τα πιο γνωστά και επιζήμια είδη είναι : ο Τrialeurodes vaporariorum και ο Bemisia tabaci. Ο αλευρώδης απομυζεί μεγάλες ποσότητες χυμού των φυτών και εκκρύει τα ζάχαρα σαν μελίτωμα. Αυτό κάνει τα φύλλα να κολλούν και να είναι ευαίσθητα στην ανάπτυξη μυκήτων και κυρίως καπνιάς . Ο αλευρώδης είναι επίσης μεγάλος κίνδυνος για την υγεία του φυτού επειδή εύκολα μπορεί να μεταφέρει ιούς.Ο αλευρώδης περνάει από έξι στάδια στη ζωή του:
- αυγό, πρώτο, δεύτερο τρίτο
- και τέταρτο νυμφικό στάδιο (το οποίο αναπτύσσεται σε νύμφη)
- και το τέλειο έντομο.
Όταν κουνήσουμε τα φυτά, πετούν σαν σύννεφο τα έντομα και επιστρέφουν λίγο αργότερα. Τις νύμφες τις βρίσκουμε στα χαμηλότερα σημεία των φυτών.
Και τα δύο στάδια τέλεια και νύμφες απομυζούν τροφή από τα φυτά.
Οι νύμφες ιδιαιτέρως, εκκρίνουν μελίτωμα ενώ διατρέφονται. Αυτό κάνει τα φυτά να κολλάνε και η ανάπτυξή τους καθυστερεί και οι καρποί λερώνονται , με άμεση συνέπεια να υποβαθμίζεται η ποιότητα τους.
Βιολογική αντιμετώπιση :
- Encarsia formosa. Αυτή η μικρή παρασιτική σφήκα γεννάει τα αυγά της στην προνύμφη του αλευρώδη. Οι παρασιτισμένες προνύμφες μαυρίζουν και εύκολα αναγνωρίζονται. Η ενήλικη Encarsia επίσης τρέφεται με μελίτωμα και με τα υγρά από το σώμα της προνύμφης. Το παράσιτο διατίθεται στο εμπόριο στο νυμφικό του στάδιο, κολλημένο σε χάρτινα καρτελάκια.
- Άλλοι φυσικοί εχθροί που διατίθενται για τον έλεγχο του αλευρώδη είναι το αρπακτικό ημίπτερο Marolophus caliginosus. Οι παρασιτικές σφήκες του γένους Eretmocerus spp και οι πασχαλίτσες Delaphastus pusillus.
- Ο μύκητας Verticillium lecanii μπορεί να χρησιμοποιηθεί παράλληλα με την Encarsia formosa για να σκοτώσει τα προνυμφικά στάδια του αλευρώδη. Το προϊόν είναι σε φόρμουλα βρέξιμης σκόνης.
Το Aschersonia aleyrodis είναι ένας άλλος μύκητας που έχει τις δυνατότητες για τον έλεγχο του αλευρώδη. Ο μύκητας είναι αποτελεσματικός και σε χαμηλές υγρασίες.
Τρόπος δράσης :
Η παρασιτική σφήκα εναποθέτει ένα αυγό μέσα στη νύμφη του αλευρώδη. Καθώς το αυγό αναπτύσσεται, αυτό κάνει την άσπρη νύμφη του αλευρώδη να γίνει μαύρη και της Bemisia tabaci ανοιχτή καφέ. Έτσι είναι πάντα δύσκολο να δούμε ότι η νύμφη του αλευρώδη έχει παρασιτιστεί και αντί για αλευρώδη θα εμφανιστεί μια νέα παρασιτική σφήκα η οποία βγαίνει από μια στρογγυλή τρύπα. Όταν παρατηρηθεί ο πρώτος αλευρώδης, πρέπει να εισαχθεί η παρασιτική σφήκα όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Μπορεί επίσης να γίνουν και τοποθετήσεις προληπτικά. Τοποθετείτε η παρασιτική σφήκα κάθε βδομάδα ή κάθε 15 μέρες μέχρι να έχουμε παρασιτισμό 80%-90%.
Οι παρασιτικές σφήκες μπορούν να ελέγξουν τον αλευρώδη σ΄ όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου.
Κάθε καλλιέργεια όμως απαιτεί το δικό της σχήμα εφαρμογής.
Α Φ Ι Δ Ε Σ
Οι αφίδες όπως- Aphis gossypii (αφίδα του βαμβακιού).
- Myzus persicae (αφίδα του ροδάκινου και της πατάτας),
- Macrosiphum euphorbiae (αφίδα της πατάτας)
- και Aulacarhum solani (αφίδα της πατάτας των θερμοκηπίων)
Βιολογική αντιμετώπιση :
- Παρασιτική σφήκα Aphidius colemani είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική εναντίον της Myzus persicae και της Aphis gossypii. Οι παρασιτισμένες αφίδες φτιάχνουν χαρακτηριστικές μούμιες.
Το αρπακτικό Aphidoletes aphidimyza γεννάει τα αυγά του στις αποικίες των αφίδων. Οι πορτοκαλί προνύμφες που βγαίνουν απ΄ αυτά τα αυγά τρώνε με λαιμαργία της αφίδες. Το έντομο είναι αποτελεσματικό σ΄ένα ευρύ αριθμό ειδών αφίδων.
Πλεονεκτήματα της χρήσης του Aphidoletes aphidimyza:
1) Τρέφεται αποκλειστικά από αφίδες και συγχρόνως μπορεί να απτυχθεί και σε αφίδες που δεν προσβάλλουν θερμοκηπιακές καλλιέργειες.
2) Οταν υπάρχει μεγάλος πληθυσμός αφίδων θανατώνεται μεγάλος αριθμός τους, όμως αναπτύσσεται και όταν ο πληθυσμός είναι σχετικά μικρός.
3) Οι αφίδες θανατώνονται αμέσως μετά την προσβολή, ακόμη και αν δεν απομυζηθούν τελείως.
4) Οι προνύμφες είναι αρκετά κινητικές και βρίσκουν εύκολα την τροφή τους, ενώ οι αφίδες δεν μπορούν να τους διαφύγουν.
5) Είναι εύκολη η μαζική παραγωγής του Aphidoletes aphidimyza, οι νύμφες αντέχουν στη μεταφορά και διασπορά και μπορεί να εγκατασταθεί μόνιμα στο θερμοκήπιο.
Μειονεκτήματα - Αντιμετώπισή :
Τα κυριότερα μειονεκτήματα του Aphidoletes aphidimyza είναι ότι έχει μικρό αναπαραγωγικό δυναμικό, είναι αμφιγονικό και εισέρχεται σε διάπαυση κάτω από συνθήκες μικρής φωτοπεριόδου και θερμοκρασίας.
Τα δύο πρώτα μειονεκτήματα αντιμετωπίζονται με μαζική παραγωγή και πολλαπλές απελευθερώσεις, ενώ η παραμπόδιση της εισόδου σε διάπαυση των περισσοτέρων προνυμφών, όταν η φωτοπερίοδος είναι 9:15 ώρες και η θερμοπερίοδος 21:15 0C , επιτυγχάνεται με φωτισμό χαμηλής έντασης στον περιβάλλοντα χώρο.
Ένας άλλος τρόπος καταπολέμησης των αφίδων είναι η χρήση παθογόνων μυκήτων και ιδιαίτερα για την αφίδα Myzus persicae και τον αλευρώδη Trialeuvodes vaporariorum, είναι ένας μύκητας που ανήκει στους δευτερομυκητες ο μύκητας Verticillium lecanii.
Η μόλυνση γίνεται όταν τα κονίδια του μύκητα, μέσο σταγόνων νερού έρθουν σε επαφή με το σώμα της αφίδας. Τα κονίδια επιζούν για λίγους μήνες σε χαμηλή θερμοκρασία και υψηλή σχετικά υγρασία, αλλά είναι ευαίσθητα σε χαμηλή σχετικά υγρασία.
Για την εφαρμογή του απαιτείται θερμοκρασία πάνω από 150 C σχετική υγρασία πάνω από 85% και ψεκασμός των φυτών κατά διαστήματα για να αυξηθεί η σχετική υγρασία.
Κ Α Μ Π Ι ΕΣ Λ Ε Π Ι Δ Ο Π Τ Ε Ρ Ω Ν
Πράσινο σκουλήκι :Το πράσινο σκουλήκι Heliothis armigera, της οικογένειας Noctuidae. Εκτός από τη τομάτα και αγγουριά προσβάλλει και πολλά άλλα κηπευτικά, ψυχανθή, καπνό, οπωροφόρα δέντρα και άλλα καλλιεργούμενα ή αυτοφυή φυτά.
Η προνύμφη έχει χρώμα πρασινοκίτρινο ή ανοικτό καστανό και στο πλευρό της έχει μια ασπροκαστανή γραμμή. Στη χώρα μας συμπληρώνει 2-3 γενιές το χρόνο, το Φθινόπωρο οι νύμφες της τελευταίας γενιάς διαχειμάζουν σε διάπαυση μέσα στο έδαφος.
Στην τομάτα η προνύμφη ανοίγει στοές μέσα στους καρπούς και ακόμη τρώει φύλλα και βλαστούς. Τα ακμαία μπορούν να μεταναστεύσουν σε μεγάλες αποστάσεις και να εμφανιστούν απότομα σε μια περιοχή.
Οι προνύμφες των ανεπτυγμένων σταδίων καταπολεμούνται δύσκολα, γι΄αυτό συνίσταται η παρακολούθηση του πληθυσμού των ακμαίων, των αποθέσεων και των εκκολάψεων των αυγών, ώστε να γίνεται επέμβαση μόλις εμφανιστούν οι καινούργιες προνύμφες.
Κάνουμε ψεκασμό με το βιολογικό σκεύασμα από το βακτήριο Βacillus thuringiensis.
Επίσης συνίσταται να γίνονται επιμελημένα όλες οι καλλιεργητικές φροντίδες από την προετοιμασία του εδάφους μέχρι την ανάπτυξη των φυτών και μετά το τέλος της καλλιέργειας ο χώρος μέσα και έξω από το θερμοκήπιο να διατηρείται καθαρός καθώς το ίδιο και στην ύπαιθρο.
Αιγυπτιακό σκουλήκι :
Το αιγυπτιακό σκουλήκι, Spodoptera littoralis της οικογένειας Noctuidae ενδημεί στην Κρήτη και στην Πελοπόννησο και είναι είδος αρκετά πολυφάγο. Στην Κρήτη προσβάλλει κυρίως τα υπαίθρια και υπό κάλυψη κηπευτικά και ιδιαίτερα την τομάτα και την μηδική.
Η προνύμφη έχει ζωηρό πράσινο χρώμα, μαύρο κεφάλι και δυο σκούρες κηλίδες στο 1ο και στο 8ο κοιλιακό τμήμα. Στη Λακωνία και στην Αττική έχει 5 γενιές και διαχειμάζει στο έδαφος σαν νύμφη.
Στην Κρήτη αναπτύσσεται και το χειμώνα και το καλοκαίρι παρατηρείται επικάλυψη γενιών (διάρκεια γενιάς 24-28 ημέρες) Κάθε θηλυκό γεννά περίπου 1.000 αυγά και τα αποθέτει κατά πλάκες στα φύλλα, συχνά σε 2 ή 3 στρώματα.
Οι νεαρές προνύμφες τρέφονται από το φύλλο όλο το 24ωρο αλλά οι πιο ανεπτυγμένες προνύμφες την ημέρα κρύβονται στο έδαφος ή στη βάση των φυτών και μόλις σκοτεινιάσει ανεβαίνουν στο φύλλωμα για να τραφούν.
Για την καταπολέμηση του Spodoptera letoralis και άλλων λεπιδοπτέρων της οικογένειας Noctuidae μπορούν να γίνουν επεμβάσεις με πιτυρούχα δολώματα. Για την παρασκευή τους χρησιμοποιείται:
- trichlorofon 96% 1 kg, πίτουρα 0,5 kg και μελάσα ή ζάχαρη 1,8 kg.
- carbaryl 75% (sevin) 1,4 kg πίτουρα 0,5 kg και μελάσα ή ζάχαρη 1,8 kg.
Και στις δύο περιπτώσεις ανακατεύονται καλά τα παραπάνω συστατικά και προστίθενται όσο νερό χρειάζεται για να υγρανθεί το μίγμα, που στη συνέχεια τοποθετείται σε παγίδες που με την ολοκλήρωση της χρήσης τους απομακρύνονται.
Το αιγυπτιακό σκουλήκι έχει αρκετά παράσιτα που ανήκουν κυρίως στις οικογένειες Ichneumoriidae και Braconidae των υμενόπτερων, αλλά δεν μπορούν να καταπολεμήσουν το έντομο σε φυσικές συνθήκες.
Επίσης έχει δοκιμαστεί η μέθοδος της μαζικής σύλληψης των ακμαίων και η μέθοδος της σύγχυσης των ακμαίων με τη χρήση φερομονών φύλου. Και οι δυο μέθοδοι δεν βρέθηκαν να είναι αποτελεσματικές για την προστασία των καλλιεργειών, αν και μείωσαν σημαντικά τον πληθυσμό του εντόμου.
